Απαλύνει η τέχνη την άνοια;

Για όλους εμάς που πάσχουμε από κάποια μορφή άνοιας ή διαταραχή της μνήμης φαίνεται ότι υπάρχει κάποια μορφή "σωτηρίας" που είναι και πολύ γοητευτική: και αυτή δεν είναι άλλη από την Τέχνη.

Για να το προσπαθήσουμε ...   

Στο ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης ξεκίνησε αρχικά ένα πρόγραμμα επισκέψεων για άτομα που πάσχουν από άνοια. Στο μεταξύ το υιοθετούν και πολλά γερμανικά μουσεία, όπως το περίφημο Städel στη Φρανκφούρτη.

Έξι ασθενείς που πάσχουν από άνοια και οι σύντροφοί τους έχουν πάρει θέση μπροστά από ένα πίνακα. Η Καταρίνα Γκρισχάμπερ, επιμελήτρια τέχνης, επέλεξε ένα πίνακα του 1695 από την Αμβέρσα. Πρόκειται για μια «νεκρή φύση» με λαχανικά και φρούτα του Cornelis de Heem. H Καταρίνα Γκρισχάμπερ δείχνει τρεις πεταλούδες και ο Ντίντερ Φόιγκε είναι πολύ υπερήφανος. Κατάφερε να αναγνωρίσει και τις τρεις πεταλούδες. Όπως λέει στην ομήγυρη, από μικρός παρακολουθούσε τις πεταλούδες και συνέλεγε γνώσεις. Τις έπιανε, τις σκότωνε και στη συνέχεια τις κολλούσε σε ένα χαρτόνι στον τοίχο.

Η ξενάγηση των ανθρώπων που πάσχουν από άνοια συνεχίζεται στο περίφημο μουσείο Städel της Φρανκφούρτης και στάση κάνουν τώρα σε άλλη μια «νεκρή φύση». Ψάρια πάνω σε ένα πάγκο κουζίνας του Jacob van Es.

H τέχνη στηρίζει τους ανθρώπους με άνοια

«Σημαντικό είναι να επιλέγουμε έργα, τα οποία προσφέρουν ερεθίσματα αλλά δεν επιδρούν συναισθηματικά πολύ έντονα. Οι άνθρωποι που πάσχουν από άνοια αντιδρούν συναισθηματικά. Και μετά είναι δύσκολο να τους καθησυχάσουμε και πάλι. Άλλωστε δεν είναι και αυτός ο στόχος του προγράμματος. Θέλουμε οι ασθενείς να χαίρονται και να έχουν θετικά συναισθήματα, όταν έρχονται στο μουσείο. Τη συλλογή Ρέμπραντ που έχουμε εδώ για παράδειγμα δεν θα τους τη δείχναμε ποτέ» λέει η Γερμανίδα επιμελήτρια τέχνης.

Συνεργασία με το πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Φρανκφούρτης

Ένας άντρας κρατάει ένα μαχαίρι και κατευθύνεται προς έναν άλλο άντρα για να του βγάλει το μάτι. Πρόκειται για τον περίφημο πίνακα του Ρέμπραντ «Η τύφλωση του Σαμψών». Ένα τέτοιο έργο, όσο και αριστοτεχνικό να είναι, δεν είναι κατάλληλο για ασθενείς με άνοια. Είναι προτιμότερο να βλέπουν έργα που δημιουργούν μια ευχάριστη, ζεστή ατμόσφαιρα.

Άνοια δεν σημαίνει κοινωνική απομόνωση

Το μουσείο Städel της Φρανκφούρτης συμμετέχει εδώ και δυο χρόνια σε μια έρευνα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της πόλης. Συμμετέχουν 60 ασθενείς που πάσχουν από άνοια και βρίσκονται στο αρχικό και μεσαίο στάδιο.

Το μουσείο μέσα από αυτή την έρευνα ευελπιστεί να μπορέσει να διευρύνει το πρόγραμμά του για ασθενείς. Στα προγράμματα τέχνης ενδεχομένως να συμμετάσχουν και τα ασφαλιστικά ταμεία. Μέχρι σήμερα το διάσημο μουσείο της Φρανκφούρτης προσφέρει ξεναγήσεις σε καρκινοπαθείς. Όπως λέει η Καταρίνα Γκρισχάμπερ:

«Την στιγμή που αποδεικνύεται επιστημονικά ότι οι ασθενείς βοηθούνται επιπλέον μέσω της τέχνης, είναι σημαντικό για εμάς να προσφέρουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα. Θεωρούμε ότι το μουσείο είναι μια πολύπλευρη κοινωνική πλατφόρμα. Δεν μπορεί να περιθωριοποιεί κανείς ανθρώπους με άνοια και να τους αφήνει μόνους με την ασθένειά τους. Ο καθένας έχει το δικαίωμα για συμμετοχή στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή».