Η δολοφονία του Σωκράτη Γκιόλια δημιουργεί ορισμένα καινούργια δεδομένα στη χώρα μας.
Είναι η πρώτη δολοφονία δημοσιογράφου – μετά από 17 χρόνια. Η δολοφονία του δημοσιογράφου Σωκράτη Γκιόλια έχει, βεβαίως, κάποια διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Ενισχύει τον κύκλο της βίας στη χώρα μας. Δεν είναι τυχαίες οι επισημάνσεις του βρετανικού «Independent» « …. Η ελληνική κοινωνία δεν έχει συνέλθει ακόμη από τη δολοφονία τριών ανθρώπων κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων τον Μάιο, και τη δολοφονία , τον Ιούνιο του ανώτερου αξιωματικού της αστυνομίας , με επιστολή βόμβα σε μια επίθεση που είχε ως στόχο τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης , Μιχάλη Χρυσοχοϊδη ...»
Έτσι κι αλλιώς και η χώρα μας εγγράφεται πλέον στον κύκλο εκείνων των χωρών όπου έχουν καταγραφεί δολοφονίες και θάνατοι δημοσιογράφων.
Αυτό που θέλουμε να σημειώσουμε είναι ότι στο σύγχρονο κόσμο ο φόρος αίματος των μαχόμενων δημοσιογράφων είναι ιδιαίτερα βαρύς.
Σε μια εποχή όπου τα κυρίαρχα Μέσα Ενημέρωσης ελέγχονται από ισχυρά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, όπου σε πολλές περιοχές του κόσμου υπάρχουν καθεστώτα με έντονα αντιδημοκρατικά χαρακτηριστικά, οι δημοσιογράφοι οι οποίοι προσπαθούν να αναδείξουν και να διερευνήσουν θέματα που «καίνε» συχνά στοχοποιούνται και πέφτουν θύματα επιθέσεων ή και δολοφονιών.
« Ακόμη σε μια εποχή που η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συλλέγουν και λαμβάνουν πληροφορίες , κατά την οποία οι διεθνείς οργανισμοί παραγωγής ειδήσεων προχωρούν σε περικοπές και το κλείσιμο γραφείων , οι ελεύθεροι επαγγελματίες , οι τοπικοί δημοσιογράφοι , και οι δημοσιογράφοι online είναι περισσότερο σημαντικοί από ποτέ . Ενώ τα δικαιώματα του κάθε δημοσιογράφου προστατεύονται τυπικά από το διεθνές δίκαιο , ελάχιστοι έχουν μεγάλες οργανώσεις μέσων ενημέρωσης που μπορούν να σταθούν πίσω από αυτούς. Αντί γι’ αυτό , η ασφάλεια και η ασφάλεια τους εξαρτάται από την ικανότητα των οργανώσεων που μάχονται για την ελευθερία του Τύπου να κερδίσουν την προσοχή του κοινού και να το παρακινήσουν σε δράση.» Αυτάαναφέρονται σε άρθρο με τίτλο «Number of journalists killed worldwide reaches record high in 2009» στο Jurist, 17/2/2010.
Ας σημειωθεί ότι στη διάρκεια του 2009 σκοτώθηκαν πάνω από 79 δημοσιογράφοι σε όλο τον κόσμο, μια χρονιά που θεωρείται ως η χειρότερη κατά τα τελευταία 30 χρόνια σύμφωνα με την Committee to Protect Journalists.
Τουλάχιστον 32 σκοτώθηκαν, σε μια σφαγή κυριολεκτικά με πολιτικά κίνητρα που συνέβη στις Φιλιππίνες, το Νοέμβριο του 2009, γεγονός που θεωρείται ως το χειρότερο περιστατικό στην πρόσφατη δημοσιογραφική ιστορία.
Σύμφωνα πάλι με την Press Emblem Campaign (PEC) που εδρεύει στην Γενεύη της Ελβετίας, τουλάχιστον 59 δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της εργασίας τους έξι πρώτους μήνες του 2010.
Η μη κυβερνητική αυτή οργάνωση υπολογίζει ότι οι θάνατοι δημοσιογράφων αυτή τη χρονιά είναι περισσότεροι σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2009 ( 59 έναντι 53).
Οι δημοσιογράφοι βρίσκονται σε δυσχερή θέση στο Μεξικό όπου γνωρίζουν διωγμούς από το οργανωμένο έγκλημα και καταγράψουν υψηλά ποσοστά θανάτων.
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Μεξικού αναφέρει ότι 61 δημοσιογράφοι έχουν δολοφονηθεί από το 2000.
Η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (IFJ) σε πρόσφατη ανακοίνωσή της είχε καταδικάσει τη βία σε βάρος δημοσιογράφων η οποία έχει φθάσει σε απαράδεκτα επίπεδα καθώς στο Μεξικό ο αριθμός των δολοφονημένων δημοσιογράφων και εργαζόμενων σε Μίντια έφτασε τους 12 μέσα στο 2010.
Άλλες χώρες με σημαντικούς κινδύνους για τους δημοσιογράφους είναι η Ονδούρα, το Πακιστάν, η Νιγηρία, και οι Φιλιππίνες.
Εκτός από το οργανωμένο έγκλημα ως αιτίες για τους θανάτους δημοσιογράφων καταγράφονται οι φυλετικές εντάσεις και οι πολιτικές συγκρούσεις.
Ο Γενικός Γραμματέας της PEC, Blaise Lempen, δήλωσε ότι οι δημοσιογράφοι βρίσκονται εκτεθειμένοι ιδιαίτερα σε χώρες με έντονα εσωτερικά προβλήματα.
Σύμφωνα πάλι με μια έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου, 110 δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους το 2009 , καθιστώντας το έτος αυτό το πιο θανατηφόρο την τελευταία δεκαετία για το δημοσιογραφικό επάγγελμα.
Η Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων ( CPJ ), αναφέρει " Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν τοπικοί δημοσιογράφοι οι οποίοι καλύπτουν θέματα στις περιοχές τους. Οι δράστες έχουν τη βεβαιότητα , με βάση τα προηγούμενα, ότι ποτέ δεν θα τιμωρηθούν . Είτε οι δολοφονίες είναι στο Ιράκ ή τις Φιλιππίνες, στη Ρωσία ή το Μεξικό , η ριζική αλλαγή σ’ αυτό το θέμα είναι το κλειδί για τη μείωση των θανάτων . " Στις Φιλιππίνες , η κυβέρνηση επιτρέπει την πολιτικά υποκινούμενη βία σε βάρος δημοσιογράφων…», λέει η CPJ.
Πολλές από τις πλέον θανατηφόρες χώρες για την ελευθερία του τύπου έχουν μια ιστορία της ατιμωρησίας , λέει η CPJ . Τρεις δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους στη Ρωσία , συμπεριλαμβανομένων των Abdulmalik Akhmedilov , ενός συντάκτη από το Νταγκεστάν που επέκρινε δριμύτατα τους κυβερνητικούς αξιωματούχους για φίμωση των θρησκευτικών και πολιτικών διαφωνιών. Στη Σρι Λάνκα , ο εκδότης Lasantha Wickrematunge , γνωστός για την κριτική του προς την κυβέρνηση , ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου.
Η Ασία, όπου 55 δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους , ήταν η πιο φονική περιοχή του κόσμου για τους δημοσιογράφους, ακολουθούμενη από τη Λατινική Αμερική, όπου σκοτώθηκαν 28, δήλωσε το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου στην ετήσια WorldPress Freedom Review του .
Δεκατέσσερις δημοσιογράφοι χάθηκαν στην Αφρική πέρυσι .
Η Μέση Ανατολή είδε έξι νεκρούς, τέσσερις από αυτούς στο Ιράκ . Το 2008 , 14 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν στο Ιράκ .
Επτά δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους στην Ευρώπη το 2008 - μεταξύ των οποίων πέντε στη Ρωσία , ένας στην Τουρκία και ένας στο Αζερμπαϊτζάν .
- " Όταν πρόκειται για τη σκόπιμη δολοφονία των δημοσιογράφων , λόγω της εργασίας τους, βρισκόμαστε ακόμη βυθισμένοι στην εποχή της βαρβαρότητας ", έγραψε ο Anthony Mills, αρχισυντάκτης της παραπάνω έκθεσης.
Κατά την τελευταία δεκαετία 742 δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί σε όλο τον κόσμο , σύμφωνα με το IPI.
Κατά τα τελευταία 12 χρόνια περισσότερα από 1.100 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης του προσωπικού έχουν σκοτωθεί στη γραμμή του καθήκοντος. Πέθαναν γιατί σε κάποιον δεν του άρεσε αυτό που έγραψαν ή είπαν , είτε γιατί βρίσκονταν στο λάθος μέρος ή σε λάθος χρόνο .
Η δεύτερη χειρότερη χρονιά για τη δεκαετία ήταν το 2006 , στη διάρκεια του οποίου 46 δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους στο Ιράκ , στο αποκορύφωμα της βίας που βυθίστηκε η χώρα μετά την εισβολή του 2003.
Σύμφωνα πάντα με τον Anthony Mills : "Αυτή η δεκαετία δεν μοιάζει με καμιά άλλη , γιατί , χώρες όπως το Ιράκ , το Αφγανιστάν , η Σομαλία και το Πακιστάν , έχουν δει τη σκόπιμη στόχευση των δημοσιογράφων. Η εξέλιξη αυτή έχει αλλάξει το πρόσωπο της παρουσίασης των συγκρούσεων , που οδηγεί σε μικρότερη κάλυψη και ως εκ τούτου δημιουργεί ένα ανησυχητικό κενό στην κατανόηση των πολύπλοκων γεγονότων."
Συνοψίζοντας τα στοιχεία για τη τελευταία δεκαετία:
Από τους 742 δημοσιογράφους που σκοτώθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο , λόγω της εργασίας τους κατά την προηγούμενη δεκαετία , 171 σκοτώθηκαν στο Ιράκ , καθιστώντας το ως την πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο για τους δημοσιογράφους.
Οι Φιλιππίνες είναι η δεύτερη πιο επικίνδυνη χώρα για τους δημοσιογράφους αυτής της δεκαετίας , σύμφωνα με τον αριθμό των 94 που σκοτώθηκαν εκεί από το 2000 ως και 2009
Η τρίτη πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο για τους δημοσιογράφους αυτή τη δεκαετία ήταν η Κολομβία , όπου 58 δημοσιογράφοι έχουν δολοφονηθεί τα τελευταία 10 χρόνια. Πολλοί από αυτούς ήταν τα θύματα της βίας μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων , των εκτός νόμου ένοπλων ομάδων και των καρτέλ των ναρκωτικών . Συνολικά έξι δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους στη χώρα το 2009 .
Το Μεξικό - όπου τα καρτέλ των ναρκωτικών που εμπλέκονται σε μια βίαιη αντιπαράθεση με τις δυνάμεις ασφαλείας - κατατάσσεται πίσω από την Κολομβία ως η τέταρτη πιο επικίνδυνη χώρα για τους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών , όπου σκοτώθηκαν 40 περίπου . Συνολικά 11 δολοφονήθηκαν το 2009.
Η Ρωσία βρίσκεται στην πέμπτη θέση , με 35 δημοσιογράφους να έχουν δολοφονηθεί μεταξύ του 2000 και 2009.
Η Ασία ήταν η πιο επικίνδυνη περιοχή του κόσμου για τους δημοσιογράφους αυτή της δεκαετία , με 239 δημοσιογράφους, ή το 32 % του συνόλου των θυμάτων,να έχουν δολοφονηθεί εκεί. Συνολικά 32 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν στο Πακιστάν, οκτώ από αυτούς το 2009 - λόγω της βίαιης αντιπαράθεση μεταξύ του στρατού του Πακιστάν και των μαχητών των Ταλιμπάν.
Η δεύτερη πιο θανατηφόρα περιοχή για τους δημοσιογράφους αυτής της δεκαετίας ήταν η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική . Συνολικά 203 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν - 27% του παγκόσμιου συνόλου για την περίοδο 2000 - 2009 .
Η Αμερική κατατάσσεται λίγο πίσω από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική , στην τρίτη θέση , στο 22% , με 165 δημοσιογράφους να έχουν σκοτωθεί αυτή τη δεκαετία. Επτά δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους στην διάρκεια της εργασίας τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ευρώπη κατέχει την τέταρτη θέση , λόγω των υψηλών ποσοστών στη Ρωσία , που αποτελούν το 9% του συνολικού παγκόσμιου αριθμού το 2000-2009.
Η Αφρική βρίσκεται στην έκτη θέση και ήταν λιγότερο επικίνδυνη από την Ευρώπη για τους δημοσιογράφους! Παρ 'όλα αυτά , συνολικά 55 δημοσιογράφοι - 7% του παγκόσμιου συνόλου - δολοφονήθηκαν στην αφρικανική ήπειρο κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών , από τους οποίους οι 23 στη Σομαλία.
Σύμφωνα πάντα με την IFJ « Η παραβίαση της ελευθερίας του Τύπου μπορεί να είναι η σφαίρα ενός δολοφόνου , με σκοπό να σκοτώσει έναν δημοσιογράφο που διεξάγει έρευνα , και αφετέρου να τρομοκρατήσει και να εξασφαλίσει τη σιωπή των συναδέλφων του . Μπορεί, επίσης, να είναι το χτύπημα στην πόρτα από την αστυνομία , για να «ρωτήσει» έναν δημοσιογράφο σχετικά με τις πηγές του, ή για να τον οδηγήσει στη φυλακή συνήθως χωρίς μια δίκαιη δίκη . Μπορεί ακόμη να είναι μια περιοριστική νομοθεσία σε βάρος των μέσων ενημέρωσης …»
Σύμφωνα, τέλος, με μια έκθεση της UNESCO ένα ανησυχητικό γεγονός είναι ότι η δολοφονία των δημοσιογράφων ως επί το πλείστον σημειώθηκε σε χώρες που δεν είναι εμπόλεμες ζώνες . Τα περισσότερα θύματα δεν ήταν οι πολεμικοί ανταποκριτές , αλλά μάλλον τοπικοί δημοσιογράφοι οι οποίοι εργάζονται σε χώρες σε περίοδο ειρήνης .
Η νέα έκθεση υπογραμμίζει ότι η απουσία απειλών κατά δημοσιογράφων είναι απαραίτητη για την προστασία του δικαιώματος όλων των πολιτών για την αξιόπιστη και ανεξάρτητη ενημέρωση , καθώς και για τη διασφάλιση του δικαιώματος των δημοσιογράφων να την παράσχουν χωρίς φόβο για την ασφάλειά τους. Η επικεφαλής της UNESCO , Irina Bokova , καταδικάζοντας τις επιθέσεις σε βάρος δημοσιογράφων, είπε:
«Μόνο η πολιτική βούληση των κρατών να παραπέμψουν στη δικαιοσύνη τους δολοφόνους των δημοσιογράφων , και να θέσουν τέλος στην ατιμωρησία , θα είναι η καλύτερη προστασία για τους επαγγελματίες του Τύπου.»