Η κρίση χρέους – που κατά τα άλλα ήταν κυρίως «ελληνικό φαινόμενο, ή έστω των PIIGS – φαίνεται ότι απειλεί πλέον και τις χώρες του σκληρού πυρήνα του ευρώ, όπως τη Γαλλία, ενώ έπεται και συνέχεια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ευρωζώνη έχει πέσει σε μια περιδίνηση που οδηγεί στη διάλυσή της ή στη διάσπαση και τη δημιουργία νέων μπλοκ. Πχ μια ζώνη υπό τον έλεγχο της Γερμανίας, μαζί με Ολλανδία, τις σκανδιναβικές χώρες και ορισμένες της κεντρικής Ευρώπης (Τσεχία κα).
Και μια άλλη, αυτή της Γαλλίας, η οποία θα ηγηθεί μιας «Λατινικής» Ένωσης, με τις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, πχ Ισπανία και άλλες. Ήδη ο Σαρκοζί θέλει να εμφανιστεί ως υψηλός προστάτης των αραβικών λαών, ειδικότερα στις χώρες εκείνες που υπήρξαν πρώην γαλλικές αποικίες.
Παλιές και νέες αντιθέσεις αναδεικνύονται στο μέσο μιας κρίσης που βυθίζει στην ύφεση την Ευρώπη, ενώ παραδοσιακές στρατηγικές ηγεμονίας επικαιροποιούνται.
Η ουσιαστικά κερδισμένη από τη ζώνη του ευρώ Γερμανία επιζητεί να αναδειχθεί η οικονομικά και πολιτικά ηγεμονεύουσα δύναμη της Ευρώπης. Σ’ αυτή τη φάση κρατά μια «άκαμπτη στάση» στα θέματα αντιμετώπισης της κρίσης χρέους, στάση η οποία, βεβαίως, μπορεί να οδηγήσει σε «νεκρική ακαμψία» όλη την ευρωζώνη.
Σύμφωνα με της Daily Telegraph, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ετοιμάζεται και για το ενδεχόμενο πτώχευσης μεγάλων κρατών μελών της Ευρωζώνης, που δε θα επιδέχονται σωτηρίας. Στο σχέδιο αναφέρεται ότι οι Γερμανοί σχεδιάζουν να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση επεμβαίνοντας στην κυριαρχία άλλων χωρών, στρώνοντας το έδαφος για ένα "υπερ- κράτος" με τους δικούς του φόρους και δημοσιονομικά προγράμματα που θα καθορίζονται από τις Βρυξέλλες.
Σε δεινή θέση βρίσκεται και η Βρετανία, η οποία θεωρεί πως η πρόταση της Γερμανίας για επιβολή ενός ειδικού φόρου στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αλλαγές – ένα είδος φόρου Τόμπιν – απειλεί άμεσα την καρδιά της οικονομίας της. Η Βρετανία βρίσκεται με το ένα πόδι στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ενώ οι ευρωσκεπτικιστές στη χώρα αυτή έχουν ανασυνταχτεί και πιέζουν για ρήξεις με την ΕΕ.
Όλα αυτά και άλλα ακόμη πιο απαισιόδοξα σενάρια καταγράφονται σε εφημερίδες, έντυπα, αναλύσεις, σχολιασμούς και από τα πιο έγκυρα χείλη.
Το μέλλον του ευρώ, της ευρωζώνης και ευρύτερα της ΕΕ, φαντάζει αρκετά ζοφερό. Οι εξελίξεις, βεβαίως, δεν έχουν ακόμη καθοριστεί ενώ στροφές και εναλλαγές πορείας δεν αποκλείονται.
Εκείνο, όμως, που φαίνεται καθαρά είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση - πέρα από το πολιτικό και δημοκρατικό έλλειμμα που έχει καταγραφεί ήδη – αυτή τη στιγμή διαθέτει μια ανάπηρη πολιτική ηγεσία.
Οι πολιτικοί «ηγέτες» της Ευρώπης έχουν εξελιχτεί σε ανδρείκελα στα χέρια των μεγάλων εταιρειών, των τραπεζών, του κερδοσκοπικού κεφαλαίου.
Στην ήπειρο – και στον κόσμο – έχουν επικρατήσει οι πιο ακραία επιθετικές νεοφιλελεύθερες δυνάμεις του καπιταλισμού που δρουν σε πλήρη ασυδοσία.
Το παρήγορο είναι ότι οι ευρωπαϊκοί λαοί, όπως και σε άλλες περιοχές του κόσμου, αρχίζουν να αφυπνίζονται και να διεκδικούν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους.
Στα πλαίσια αυτά θα παρουσιάσουμε πολλές απόψεις που θα επιχειρούν να ανιχνεύσουν τις νέες εξελίξεις.
Ρητορική αδιεξόδου πάλι στην Ευρώπη
Τη ρητορική της απαισιοδοξίας, των διαχωρισμών και των εθνικών εντάσεων καλλιεργούν αυξανόμενα οι Ευρωπαίοι πολιτικοί -και μερίδα του Τύπου- μπροστά στα αδιέξοδα της κρίσης χρέους.
«Θα πάρει χρόνια η εκτόνωση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, δεν έχω ψευδαισθήσεις», υποστήριξε σε συνέντευξη, που δημοσιεύθηκε χθες στο φινλανδικό περιοδικό «Talou selama», ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων της Ε.Ε. Ολι Ρεν, ένας εκ των βασικών υπευθύνων για τις αποτυχημένες πολιτικές λιτότητας που υιοθετήθηκαν από Ε.Ε. και ΔΝΤ για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Γίρκι Κατάινεν έδειξε από την πλευρά του να προετοιμάζεται για έξοδο από τη συλλογική ευθύνη στην αντιμετώπιση της κρίσης, δηλώνοντας ότι η Ευρώπη ξεμένει από επιλογές και ότι πλέον είναι στο χέρι της Ελλάδας και της Ιταλίας να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών. «Η Ε.Ε. δεν μπορεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στην Ελλάδα και την Ιταλία αν δεν το κάνουν οι ίδιες. Αν υπάρχουν αμφιβολίες για την ικανότητα αυτών των χωρών να λάβουν τις σωστές αποφάσεις, κανείς άλλος δεν μπορεί να το κάνει», είπε χαρακτηριστικά.
Την ίδια στιγμή, η σύγκρουση για την επέκταση του ρόλου της ΕΚΤ στη διαχείριση της κρίσης συνεχιζόταν αμείωτη. Η ΕΚΤ δεν θα έπρεπε να τυπώσει χρήμα έτσι ώστε να χαλαρώσουν οι τρέχουσες πιέσεις, έγραψε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γκίντο Βεστερβέλε στους χθεσινούς «Financial Times». «Θα καταλήξουμε σε ένα υποτιμημένο νόμισμα και μια ακόμη πιο αποσταθεροποιημένη ευρωζώνη», κινδυνολόγησε, επαναλαμβάνοντας παράλληλα το γνωστό μότο της γερμανικής πλευράς για ανεξάρτητη ΕΚΤ πιστή στο στόχο τής -άνευ ουσίας σήμερα- σταθερότητας των τιμών.
Από την άλλη πλευρά, ερωτήματα προκαλεί το χθεσινό δημοσίευμα της γερμανικής, «Frankfurter Allgemeine Zeitung», ότι η ΕΚΤ έχει βάλει μυστικά όριο 20 δισ. ευρώ στις εβδομαδιαίες αγορές ομολόγων των χωρών της ευρωζώνης. Η ΕΚΤ είχε ανακοινώσει νωρίτερα φέτος ότι δεν υπάρχει ανώτατο όριο και ότι το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων είναι προσωρινό. Τα στοιχεία που ανακοινώνει τακτικά έδειξαν ότι μόνο στις αρχές Αυγούστου οι αγορές της είχαν ξεπεράσει αυτό το όριο.
Με το ευρώ η Γερμανία αύξησε το εμπορικό πλεόνασμά της κατά 265%
Το δεύτερο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, ύψους 109 δισ. ευρώ, το οποίο δρομολογήθηκε μόλις τον Ιούλιο σε σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., είναι ήδη παρωχημένο λόγω της εξέλιξης της κρίσης. Οι δοκιμαζόμενες οικονομίες καταρρέουν και οι λαοί πλήττονται από περικοπές μισθών και κοινωνικών παροχών. Οι τράπεζες, αντίθετα, θωρακίζονται ενάντια στις απώλειες, υποστηρίζει ο Μίκαελ Σλεχτ, μέλος της γερμανικής Βουλής, επικεφαλής οικονομολόγος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος Die Linke.
Ο Μίκαελ Σλεχτ μίλησε στη 10η Διάσκεψη του δικτύου συνδικαλιστών του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που πραγματοποιήθηκε στη ΓΣΕΕ το περασμένο Σάββατο.
Η Ελλάδα περιόρισε το αναπροσαρμοσμένο από τις κυκλικές διακυμάνσεις έλλειμμά της για το 2010 κατά 7,5%. Επιβλήθηκαν σκληρές περικοπές δαπανών που ανέρχονταν αρχικά στο 13% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Ο Μ. Σλεχτ λέει ότι ένα ανάλογο εγχείρημα στη Γερμανία θα σηματοδοτούσε περικοπές 300 δισ. ευρώ, τη διαγραφή δηλαδή ολόκληρου του προϋπολογισμού της Γερμανίας.
Μ' ένα... μολυβένιο σωσίβιο
Σύμφωνα με την Berenberg Bank, πρόκειται για τη «σκληρότερη δημοσιονομική προσαρμογή» στην ιστορία των δυτικών χωρών. Με ένα... μολυβένιο σωσίβιο, η Ελλάδα απειλείται με καταποντισμό, είπε χαρακτηριστικά.
Εξηγεί ότι το πραγματικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας μειώθηκε το 2010 κατά 4,5%, ενώ το 2011 η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο, πάνω από 5%. Παρ' όλες τις περικοπές δαπανών, το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται ασταμάτητα. Το 2010 το ελληνικό χρέος ήταν 329 δισ. ευρώ, ενώ το 2011 κινδυνεύει να ανέλθει στα 360 εκατομμύρια. Το επίπεδο του χρέους -ο λόγος του χρέους προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν- αυξάνεται το 2011 από το 110% σχεδόν στο 160%. Οι οικονομολόγοι το ονομάζουν «το παράδοξο της φειδούς».
Στην ομιλία του πρόσθεσε ότι «όταν οι άνθρωποι είναι χρεωμένοι μέχρι το λαιμό, δεν ρίχνουν χρήμα στην αγορά. Οι επιχειρήσεις, με τη σειρά τους, σταματούν τις επενδύσεις, εάν κλείσει και το κράτος τις στρόφιγγες, η οικονομία επισπεύδει την ελεύθερη πτώση της. Τα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου μειώνονται, οι δαπάνες για την ανεργία αυξάνονται».
Υπενθύμισε ότι μέσα σε διάστημα μόλις ενός έτους, το επίσημο ποσοστό των ανέργων αυξήθηκε από 11% σε πάνω από 16% (Απρίλιος 2011) λόγω των υφιστάμενων μέτρων λιτότητας. Ένας στους τρεις νέους δεν έχει δουλειά, τη στιγμή που 65.000 επιχειρήσεις έχουν ήδη χρεοκοπήσει: «Κι όμως, η χώρα καλείται υπό αυτές τις συνθήκες να εξοικονομήσει 28 δισ. ευρώ επιπλέον ως το 2015. Σειρά έχουν οι εκτεταμένες περικοπές θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα. Στο πνεύμα αυτό, 83.000 δημόσιοι υπάλληλοι απολύθηκαν ήδη τους τελευταίους μήνες. Οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα μειώθηκαν ως και 20% και 75 δημόσιοι φορείς θα συγχωνευτούν ή θα κλείσουν».
Επισήμανε δε ότι, ήδη πριν ξεσπάσει η κρίση, η Ελλάδα ήταν η χώρα με τη μεγαλύτερη μισθολογική ανισότητα στην Ευρώπη των 25. Γιατί το μισθολογικό επίπεδο της χώρας αντιστοιχούσε μόλις στο 73% του μέσου όρου της ευρωζώνης και το ένα τέταρτο των απασχολουμένων αμειβόταν με λιγότερα από 750 ευρώ το μήνα. Ο Έλληνας δάσκαλος με 15ετή υπηρεσία αμειβόταν 40% λιγότερο από τον Γερμανό συνάδελφό του και «οι μισθοί στο δημόσιο τομέα θα περισταλούν το 2011 κατά 800 εκατομμύρια ευρώ και κατά 660 εκατομμύρια το 2012. Ο μέσος μισθός θα μειωθεί κατά 17%».
Αποικία παρά το κούρεμα χρέους;
Προσεγγίζοντας το ερώτημα «Η Ελλάδα είναι αποικία παρά το κούρεμα χρέους;» λέει: «Τι κι αν η κυρίαρχη πολιτική αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι η συνέχιση τέτοιων πολιτικών λιτότητας, ρεαλιστικά, είναι αποτυχημένη. Ο εκβιασμός της χώρας συνεχίζεται. Ακόμη και στην περίπτωση κουρέματος του χρέους, η Ελλάδα θα παραμείνει εξαρτημένη από μελλοντικές βοήθειες.
Κάτω από αυτές τις πιέσεις της τρόικας, η κυβέρνηση διαλύει το καθεστώς των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που ελέγχονται από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Μελλοντικά, οι συλλογικές συμβάσεις θα συνάπτονται ολοένα και περισσότερο με τη μορφή επιχειρησιακών συμβάσεων, ακόμη και χωρίς τη συμμετοχή των σωματείων. Έτσι καλλιεργείται ολοένα και περισσότερο ο ανταγωνισμός μεταξύ των εργαζομένων και προωθούνται μαζικότερες μειώσεις μισθών.
Προσθέτοντας ότι επιπλέον η χώρα μας εξαναγκάστηκε να ξεπουλήσει και τη δημόσια περιουσία της, παρατηρεί: «Μέχρι το 2014 η χώρα θα πρέπει να αντλήσει από ιδιωτικοποιήσεις 35 δισ. ευρώ και 50 δισ. μέχρι τα τέλη του 2015. Μάλιστα, για την επίσπευση των ιδιωτικοποιήσεων συστάθηκε ιδιαίτερο ταμείο αποκρατικοποιήσεων, μια ελληνικού τύπου Treuhand. Ακόμα και ο πρόεδρος του γερμανικού σοσιαλιστικού κόμματος, Sigmar Gabriel, τάχθηκε υπέρ ενός τέτοιου μοντέλου».
Η σκανδαλώδης Treuhand
«Οι σκανδαλώδεις πρακτικές της Treuhand μετά την επανένωση της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας θα πρέπει ν' αποτελέσουν προμήνυμα της Ιστορίας. Εκείνη την εποχή, πολλές επιχειρήσεις εξαγοράστηκαν από Δυτικούς επιχειρηματίες, οι οποίοι στη συνέχεια τις έκλεισαν για ν' απαλλαγούν από τον ανεπιθύμητο ανταγωνισμό. Τα διεθνή συμφέροντα όπως και οι αποικιοκρατικές δυνάμεις θα μπορούσαν έτσι να ελέγξουν το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας».
Ο Γερμανός βουλευτής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η ελληνική εθνική κυριαρχία συρρικνώνεται και πάλι δραματικά», προσθέτοντας ότι η πώληση δημόσιας περιουσίας υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης και υπό πίεση χρόνου δεν εξασφαλίζει δίκαιο αντίτιμο. Το ιδιωτικό κεφάλαιο θα μπορέσει έτσι να καρπωθεί βασικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας σε εξευτελιστικές τιμές.
Υποστηρίζει επίσης ότι ήδη από τον Σεπτέμβριο, ήταν σαφές ότι το νέο χρηματοδοτικό πακέτο των 109 δισεκατομμυρίων για την Ελλάδα ήταν κατώτερο των περιστάσεων. Αλλά και για τις νέες αρμοδιότητες των EFSF απαιτούνται επιπλέον κεφάλαια. Η κατάσταση στην Ιταλία επιδεινώνεται τόσο ώστε η ΕΚΤ αναγκάζεται να τη στηρίξει αγοράζοντας μαζικά ιταλικά ομόλογα. Κι ενώ η διεύρυνση του EFSF είχε μόλις αποφασιστεί, γινόταν σαφές ότι και αυτός ο «μηχανισμός στήριξης» ήταν ανεπαρκής.
Πιστεύει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελεί η εμμονή στα ολέθρια προγράμματα περικοπών: «Προσκολλημένη σε αυτή τη μοιραία πολιτική είναι κυρίως η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, η οποία επιθυμεί να επιβάλει το "γερμανικό δρόμο" στις κλονισμένες χώρες, δηλαδή την Ατζέντα 2010, και συνεπώς περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών παροχών».
Η κρίση δεν ανακόπτεται
Στην έκτακτη σύνοδο κορυφής, τέλη Οκτωβρίου, αποφασίστηκαν το λεγόμενο εθελοντικό κούρεμα του χρέους και η διεύρυνση του ταμείου διάσωσης στο 1 τρισ. ευρώ.
Σχετικά με το κούρεμα χρέους, ο Γερμανός οικονομολόγος διευκρινίζει ότι η χώρα μας, οι ιδιώτες επενδυτές και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη «καλούνται» να «πραγματοποιήσουν εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων με ονομαστική μείωση 50%, με ορίζοντα υλοποίησης ώς τα τέλη του 2011».
Το εθελοντικό κούρεμα θα κόστιζε στις τράπεζες 100 δισ. ευρώ σε απαιτήσεις. Γι' αυτό το λόγο, οι μειωμένες κατά 50% απαιτήσεις θα τοκιστούν και θα παρασχεθούν εγγυήσεις από το EFSF ύψους 30 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά θα διατίθεται από το EFSF. Σύμφωνα με τον διαπραγματευτή του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου Τσαρλς Νταλάρα, η καγκελάριος Μέρκελ αύξησε με προσωπική πρωτοβουλία τις προσφερόμενες εγγυήσεις από τα 20 στα 30 δισ. ευρώ. Μόνον τότε συμφώνησαν οι τράπεζες.
Τονίζοντας ότι «ένα κούρεμα της τάξης τού 50% είναι δώρο προς τους επενδυτές», παρατηρεί πως η διαπραγμάτευση των δεκαετιών ελληνικών ομολόγων στην αγορά τον Οκτώβριο κυμαινόταν από 30% έως 40% της ονομαστικής τους αξίας. Παράλληλα, πολλές τράπεζες έχουν ήδη προβεί σε σημαντικές αποσβέσεις δεδομένου ότι μια σκληρή χρεοκοπία θα εγκυμονούσε σαφώς μεγαλύτερες απώλειες.
Τις ακριβείς λεπτομέρειες της συμφωνίας αυτής θα συνυπαγορεύσουν βέβαια οι αγορές. Άλλωστε, η συμμετοχή των πιστωτών πρέπει να είναι εθελοντική! Σε αντίθετη περίπτωση, οι αγορές θα εκλάμβαναν το γεγονός ως αδυναμία πληρωμής, ενεργοποιώντας τις συμβάσεις αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου.
Αυτό θα πυροδοτούσε νέες απρόβλεπτες εξελίξεις στις χρηματαγορές. Ενα είναι σίγουρο: με την υλοποίηση του νέου καθεστώτος συμμετοχής των πιστωτών τον Ιανουάριο, η ευθύνη στην περίπτωση της Ελλάδας θα βαρύνει έπειτα αποκλειστικά τον Έλληνα φορολογούμενο.
Ο Γερμανός αριστερός βουλευτής μιλώντας για τη διεύρυνση του Ταμείου Διάσωσης παρατηρεί ότι τα 440 δισεκατομμύρια του EFSF πρόκειται να φουσκώσουν στο 1 τρισεκατομμύριο ευρώ -με χρηματοοικονομικά τεχνάσματα. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, η γερμανική κυβέρνηση και η Ε.Ε. το έριξαν στον τζόγο στις χρηματαγορές. Για το εάν θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν ένα τρισεκατομμύριο, το λόγο έχουν -όπως και στο τζόγο- τα άστρα. Από τα 440 δισεκατομμύρια του EFSF, δεδομένων των εξαγγελιών προς την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, καθώς και των επιπλέον 100 δισεκατομμυρίων προς την Ελλάδα, το διαθέσιμο υπόλοιπο για μόχλευση δεν ξεπερνά τα 250 δισ. ευρώ.
Καθώς λοιπόν τα κερδοσκοπικά παιχνίδια εναντίον της Ισπανίας -εξόχως δε εναντίον της Ιταλίας- γίνονται όλο και πιο απειλητικά, η δράση είναι αναγκαία. Από το καλοκαίρι η ΕΚΤ έχει ήδη δαπανήσει 110 δισ. ευρώ για την αγορά ιταλικών κρατικών ομολόγων. Μόνο το 2012, η Ιταλία καλείται να αναχρηματοδοτήσει 260 δισ. ευρώ επί του συνολικού χρέους 1,9 τρισεκατομμυρίων.
Μια διαφορετική πολιτική
Ενα επιτόκιο ύψους σχεδόν 6%, παρά την παρέμβαση της ΕΚΤ, θα οδηγούσε σε αισθητή αύξηση της επιβάρυνσης. Στην Ισπανία το 2012 λήγουν ομόλογα αξίας 120 δισεκατομμυρίων. Οι ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους των δύο χωρών ώς το 2015 αποτιμώνται σε ένα τρισεκατομμύριο. Υπό αυτό το πρίσμα, παραμένει ανοιχτό εάν ο μηχανισμός στήριξης διαθέτει επαρκή «δύναμη πυρός».
Η χρηματοδότηση των κρατών πρέπει σύντομα να αποσυνδεθεί από τις κεφαλαιαγορές, υποστήριξε στην ομιλία του ο κ. Σλεχτ: Σε όλα τα κράτη της ευρωζώνης πρέπει να παρέχεται ανεπιφύλακτα πρόσβαση σε φτηνές πιστώσεις της ΕΚΤ μέσω μιας δημόσιας τράπεζας, παρακάπτοντας έτσι τις χρηματαγορές. Με αυτό τον τρόπο οι τράπεζες δεν θα μπορούν πλέον να θησαυρίζουν από τον κρατικό δανεισμό, ενώ το κούρεμα του χρέους θα ήταν δυνατό δίχως να επαπειλούνται υψηλότερα επιτόκια για άλλες χώρες.
Επιπλέον, το δημόσιο χρέος θα πρέπει να επανέλθει σε βιώσιμα επίπεδα όχι με αντιλαϊκά προγράμματα περικοπών, αλλά με τη φορολόγηση των εκατομμυριούχων και των μεγάλων επιχειρήσεων πανευρωπαϊκά. Αναγκαία είναι η μετάβαση των τραπεζών στον έλεγχο του κράτους, η αυστηρή ρύθμιση ή και η ομαλή εξυγίανσή τους.
Φτηνή εργασία, δυναμίτης
Η κρίση του ευρώ οφείλεται στο γερμανικό μισθολογικό ντόμπινγκ, το οποίο καθιστά τα γερμανικά αγαθά φτηνότερα, αυξάνοντας τον τζίρο στο εξωτερικό. Ετσι η Γερμανία καταγράφει από το 2000 πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που υπερβαίνει το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ. Η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ελλάδα συσσώρευσαν στο ίδιο διάστημα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που ανέρχονται συνολικά σε ένα τρισεκατομμύριο ευρώ.
Τις ανισορροπίες στην ευρωζώνη απέδωσε στον υπερβολικά βραδύ -συγκριτικά με την παραγωγικότητά της- ρυθμό ανάπτυξης των μισθών στη Γερμανία. Ο ρυθμός αυτός εκφράζεται από το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, το οποίο στη Γερμανία έχει αυξηθεί μόλις κατά 6% και στην υπόλοιπη Ευρώπη έκτοτε κατά 27%. Ετσι η σχετική ανταγωνιστικότητα της γερμανικής βιομηχανίας ως προς τις άλλες χώρες της ευρωζώνης αυξανόταν σταθερά, χωρίς οι τελευταίες να μπορούν να αντιδράσουν με υποτίμηση των νομισμάτων τους.
Γι' αυτό, όπως υποστήριξε, η πραγματική λύση θα υπάρξει μόνο με τον τερματισμό του γερμανικού ντάμπινγκ στους μισθούς. «Διαφορετικά, το ευρώ βαίνει προς τον όλεθρο. Χωρίς το ευρώ η Γερμανία θα ανατιμούσε το νέο της νόμισμα κατά 40% περίπου, εξανεμίζοντας την ανταγωνιστικότητα της γερμανικής εξαγωγικής οικονομίας.
Μιλώντας για το ελλειμματικό ελληνικό εξωτερικό εμπόριο είπε ότι με την εισαγωγή του ευρώ το 1999, το κοινοτικό νόμισμα διασφάλισε στις ελληνικές επιχειρήσεις ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης και η Ελλάδα λειτουργούσε ως εφαλτήριο για τις δυτικοευρωπαϊκές επιχειρήσεις στις αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ανάμεσα στο 2000 και το 2007, η ελληνική οικονομία σημείωσε κατά μέσο όρο πραγματική ανάπτυξη της τάξης του 4,3%.
Το 2009, ένα χρόνο μετά την κορύφωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κατάρρευσης της Lehman Brothers, η ελληνική οικονομία είχε ωστόσο αρχίσει να συρρικνώνεται. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 37 δισ. και το ποσοστό του δημόσιου χρέους προς τις οικονομικές επιδόσεις αυξήθηκε από 110% στα 127%. Η ελληνική οικονομία στο σύνολό της χρεώθηκε ιδιαίτερα έναντι του εξωτερικού, γεγονός που γίνεται ορατό στα ελλείμματα των ελληνικών ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών, τα οποία μέσα στην ευρωζώνη κατέγραφαν σε τακτική βάση αρνητικά ρεκόρ ως προς τις οικονομικές επιδόσεις.
Συναλλαγματική ισοτιμία
Ο βουλευτής του Die Linke συμπεραίνει ότι το γερμανικό ντάμπινγκ των μισθών επηρεάζει έμμεσα την ανταγωνιστικότητα των άλλων μελών της ευρωζώνης. Το γερμανικό πλεόνασμα εμπορικών συναλλαγών αυξάνει τη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι των άλλων νομισμάτων και κυρίως έναντι του δολαρίου. Διά μέσου αυτής της οδού το γερμανικό ντάμπινγκ στους μισθούς επιδρά εμμέσως αρνητικά και επί της ελληνικής ανταγωνιστικότητας.
Ενδεικτικά ανέφερε ότι στο διάστημα 2000-2008, το γερμανικό πλεόνασμα από τις εξαγωγές προς τις χώρες εκτός ευρωζώνης αυξήθηκε μεγαλοπρεπώς κατά 265%. Το μεγαλύτερο τμήμα της εμπορίας αγαθών εκτός ευρωζώνης συνεχίζει να διεκπεραιώνεται σε δολάρια. Τα πλεονάσματα οδηγούν σε άνοδο της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου διότι οι γερμανικές επιχειρήσεις μετατρέπουν τα δολαριακά έσοδα, προερχόμενα από τις εξαγωγές, σε ευρώ. Θέλουν δηλαδή να πουλήσουν δολάρια και ν' αγοράσουν ευρώ.
Οσο πιο ακριβό γινόταν το ευρώ έναντι του δολαρίου τόσο πιο ακριβά γίνονταν και τα ελληνικά προϊόντα για τους αγοραστές εκτός ευρωπαϊκού χώρου. Αυτό στην περίπτωση της Ελλάδας απέβη μοιραίο, επειδή η χώρα εξάγει απλά προϊόντα των οποίων η ζήτηση είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις αλλαγές των τιμών. Με αποτέλεσμα η εξωτερική ισοτιμία του ευρώ να αποβεί υπερβολικά φτηνή για τη Γερμανία και υπερβολικά ακριβή για την Ελλάδα.
Οι επιπτώσεις στο ισοζύγιο
Θυμίζοντας ότι λίγο μετά την εισαγωγή του ευρώ, το 2000, το μεγαλύτερο ποσοστό του ελληνικού ελλείμματος στο ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών οφειλόταν ακόμη στο εμπόριο με την Ιταλία. Στα αμέσως επόμενα χρόνια, το ελληνικό έλλειμμα σημείωσε τόση αύξηση στις εμπορικές σχέσεις με τη Γερμανία όσο με καμιά άλλη χώρα. Στο διάστημα από το 2000 έως το 2008, αυξήθηκε κατά 2,1 δισ. ευρώ, με επακόλουθο το 2008, το εμπόριο με τη Γερμανία να ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό του ελληνικού ελλείμματος εμπορικών συναλλαγών.
Αναρτήσεις
