Λαμπεντούζα ένας χρόνος μετά

του Μ…

Ένα χρόνο μετά το τραγικό ναυάγιο στα ανοικτά της νήσου Λαμπεντούζα της Ιταλίας, πόλεμοι όπως αυτός της Συρίας, παρατεταμένες κρίσεις και το χάος που επικρατεί στη Λιβύη συνεχίζουν να ωθούν έναν άνευ προηγουμένου αριθμό προσφύγων στην Ευρώπη. Καθώς οι ασθενείς που βλέπουν οι ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι όλο και πιο ευάλωτοι, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνεχίσει την ενεργή έρευνα και τις επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο, δήλωσε σήμερα η διεθνής ιατρική και ανθρωπιστική οργάνωση, Γιατροί Χωρίς Σύνορα σήμερα.

Ενώ οι συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο πολλαπλασιάζονται, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να κλείνει τα σύνορα, καθιστώντας τη θάλασσα μοναδική επιλογή για τους περισσότερους προκειμένου να φτάσουν στην Ευρώπη και να διεκδικήσουν διεθνή προστασία. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν επείγουσα ιατρική περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη σε χιλιάδες ανθρώπους που προσπαθούν να γλιτώσουν από τον πόλεμο στη Συρία,  τις διώξεις στην Ερυθραία και την εξαθλίωση στην υποσαχάρια Αφρική, στα δύο κεντρικά λιμάνια αφίξεων της Σικελίας, Augusta και Pozzallo. Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι ενδείξεις που προέρχονται  από τις Ιταλικές και τις Ευρωπαϊκές Αρχές και προμηνύουν πιθανή διακοπή της επιχείρησης στην Ιταλία «Mare Nostrum», ενώ η επιχείρηση με τίτλο “Frontex plus” που ανακοινώθηκε από την ΕΕ θα είναι πιθανότατα πιο περιορισμένη, με περιπολίες για παράδειγμα, μόνο στα ιταλικά χωρικά ύδατα.

«Όσο απελπισμένοι άνθρωποι αναγκάζονται να πραγματοποιήσουν αυτή την επικίνδυνη διαδρομή, η Ευρωπαική Ένωση θα πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να ανταποκριθεί στην ανθρωπιστική καταστροφή που εκτυλίσσεται στο κατώφλι τους» δήλωσε ο Stefano Di Carlo, Επικεφαλής της Αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ιταλία. «Χιλιάδες ζωές θα διακυβεύονται στα διεθνή ύδατα, όπου συμβαίνουν πολλά τραγικά ναυάγια, όταν οι περιπολίες δεν θα είναι ενεργές».

Η διαδρομή από την κεντρική θαλάσσια οδό της Μεσογείου είναι η πιο επικίνδυνη από όλες τις διαδρομές για να φτάσει κανείς στην Ευρώπη, όχι μόνο λόγω του κινδύνου θανάτου στη θάλασσα, αλλά και για την ακραία βία που βιώνουν οι άνθρωποι συχνά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οι ασθενείς που βλέπουν οι ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι ολοένα και πιο ευάλωτοι. Θύματα βίας και βασανιστηρίων, άτομα με ειδικές ανάγκες, έγκυες γυναίκες και παιδιά εγκαταλείπουν τη χώρα τους για να σωθούν από τις συγκρούσεις, τις διώξεις και τη φτώχεια.

«Όλα αυτά τα χρόνια που παρέχουμε ιατρική περίθαλψη σε μετανάστες και πρόσφυγες δεν έχουμε δει ποτέ τόσες πολλές γυναίκες και παιδιά» τονίζει ο Di Carlo. «Διαφεύγουν τον ένα κίνδυνο για να έρθουν κατ 'ευθείαν αντιμέτωποι με τον επόμενο, πάνω σε σαπιοκάραβα, ελπίζοντας μόνο να βρουν ασφάλεια. Πολλοί έχουν βιώσει ναυάγια, είδαν ανθρώπους να πνίγονται, ή έχασαν τους αγαπημένους τους».

Το χάος στο οποίο έχει περιέλθει η Λιβύη, έχει ωθήσει χιλιάδες ανθρώπους στην Ευρώπη, με το 90% των αφίξεων να προέρχονται από τις ακτές της χώρας. Οι άνθρωποι που εργάζονται στη Λιβύη ή χρησιμοποιούν τις ακτές της ως αφετηρία για να φτάσουν στην Ευρώπη είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην αστάθεια της χώρας. Εξαιτίας της επιδεινούμενης ανασφάλειας, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αναγκάστηκαν να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους στην Τρίπολη στα μέσα Ιουλίου.

«Μια 17χρονη κοπέλα από τη Σενεγάλη μας είπε ότι πήγε να επισκεφθεί τους γονείς της στη Λιβύη, όπου ζούσαν και εργάζονταν, αλλά όταν έφτασε εκεί διαπίστωσε ότι είχαν σκοτωθεί» αναφέρει ο Ντι Κάρλο. «Δεν είχε τρόπο να επιστρέψει στην πατρίδα της, καθώς τα σύνορα ήταν κλειστά και για αυτό το λόγο μπήκε σε ένα πλοιάριο για να γλιτώσει από τη βία. Ωστόσο, το δράμα της δεν τελείωσε εκεί – η βάρκα που τη μετέφερε βυθίστηκε και από τότε φοβάται ακόμα και να ξαναδεί τη θάλασσα».

Από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Pozzallo εξέτασαν περίπου 19.000 ανθρώπους από 64 επιχειρήσεις διάσωσης. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που φτάνουν είναι ιατρικά σε καλή κατάσταση, καθώς διασώζονται έγκαιρα από τη Mare Nostrum. Τα περισσότερα από τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σχετίζονται με το ταξίδι των ανθρώπων πριν τη θάλασσα, όπως τραύματα, δερματολογικές ασθένειες από την έλλειψη υγιεινής στα κέντρα κράτησης στη Λιβύη, καθώς και λοιμώξεις του αναπνευστικού. Τον Αύγουστο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έστησαν μία κλινική στο λιμάνι της Augusta με 582 εξωτερικούς ασθενείς στον πρώτο μόλις μήνα, από τους οποίους 71 άνθρωποι δήλωσαν ότι υπήρξαν θύματα βίας.

«Ενώ τα θανατηφόρα ναυάγια κατά τις τελευταίες εβδομάδες καταδεικνύουν την προφανή ανάγκη για θαλάσσιες επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στην περιοχή της Μεσογείου, είναι εξίσου σαφές ότι αυτοί άνθρωποι διακινδυνεύουν τη ζωή τους επειδή δεν υπάρχουν ασφαλείς και νόμιμοι τρόποι για να φτάσουν στην Ευρώπη», τονίζει ο Ντι Κάρλο. «Είναι εξοργιστικό το γεγονός ότι απαιτούνται επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα εξ’ αρχής. Αυτοί οι άνθρωποι δεν θα πρέπει να διακινδυνεύουν τη ζωή τους για δεύτερη φορά, όταν ήδη προσπαθούν να διαφύγουν τον κίνδυνο στις πατρίδες τους».

Ελλάδα: Oι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διαπιστώνουν μεγάλες ανάγκες κατά την άφιξη προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου

Σε συνέχεια των αναφορών για αυξημένες αφίξεις μεταναστών, προσφύγων και αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα επισκέφτηκε τα νησιά του Αιγαίου για να εκτιμήσει τις ιατρικές και ανθρωπιστικές ανάγκες, το χρονικό διάστημα από τα τέλη Αυγούστου μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου 2014. Η πλειοψηφία των νεοαφιχθέντων έχει εγκαταλείψει τη Συρία και το Αφγανιστάν λόγω του πολέμου και της ανασφάλειας.

Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, εκτίμησε τις ανάγκες, πραγματοποίησε ιατρικές συνεδρίες και διένειμε περισσότερα από 1.000 σετ ειδών προσωπικής υγιεινής και υπνόσακους.

«Διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις στην υποδοχή και διαχείριση των νεοαφιχθέντων μεταναστών και προσφύγων» ανέφερε ο Απόστολος Βεΐζης, Επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. «Δεν διατίθεται ρουχισμός, υπνόσακοι και είδη προσωπικής υγιεινής. Οι χώροι είναι ανεπαρκείς. Επιπροσθέτως, δεν πραγματοποιείται ιατρική εκτίμηση κατά την άφιξη, ούτε αναγνώριση των αναγκών των ευάλωτων ομάδων».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται στην Ιταλία με πρόσφυγες και μετανάστες από το 2002, ειδικότερα στο νησί της Λαμπεντούζα από το 2002 έως το 2013. Σήμερα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν τις ιταλικές υγειονομικές αρχές στην παροχή ιατρικής φροντίδας για τους πρόσφυγες, τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο στις επαρχίες της Ραγκούσα και Σιρακούσα στη Σικελία.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα από το 2008 έχουν προσφέρει ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα σε τμήματα συνοριακής φύλαξης και κέντρα κράτησης μέχρι τον Απρίλιο του 2014. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σήμερα στην Ελλάδα παρακολουθούν την κατάσταση και βρίσκονται σε κατάσταση ετοιμότητας, ώστε να είναι έτοιμοι να παρέμβουν σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Σύντομα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θα ξεκινήσουν πρόγραμμα ιατρικής αποκατάστασης σε θύματα βασανιστηρίων στην Αθήνα, σε συνεργασία με άλλες δύο ελληνικές οργανώσεις.

Γυναίκες πατούν στην ξηρά μερικές ώρες αφότου έχουν διασωθεί στη θάλασσα. Μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια καταφθάνουν στην Αγκούστα της Σικελίας.

Εθελοντής του ιταλικού Ερυθρού Σταυρού κρατάει στα χέρια του ένα βρέφος ενός μηνός που διασώθηκε στη θάλασσα. Το μωρό και η μητέρα του ταξίδεψαν μόνοι τους από την Ερυθραία. Ο πόλεμος και οι παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του βίαιου χάους που επικρατεί στη Λιβύη, έχουν ωθήσει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό ανθρώπων στη θάλασσα ως τη μόνη επιλογή για να φτάσει στην Ευρώπη. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη από όλες τις οδούς μετανάστευσης, όχι μόνο λόγω του κινδύνου να πεθάνουν στη θάλασσα αλλά και για την ακραία βία που συχνά υφίστανται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ιδίως οι περισσότερο ευάλωτοι, όπως είναι οι γυναίκες και τα παιδιά.

Η νοσηλεύτρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Ελένα Ζαντανέλ, περιθάλπει ασθενή με δερματολογική πάθηση. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στήσει μια υπαίθρια κλινική στο λιμάνι της Αγκούστα, παρέχοντας 24-ωρη ιατρική περίθαλψη στους νεοαφιχθέντες. Οι επείγουσες περιπτώσεις οδηγούνται άμεσα στο νοσοκομείο. Η πλειοψηφία των ιατρικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σχετίζονται με το ταξίδι, το οποίο πραγματοποιούν οι άνθρωποι για να εγκαταλείψουν τη χώρα τους: τραύματα που οφείλονται στις μη ασφαλείς συνθήκες ταξιδιού, δερματικές παθήσεις που οφείλονται σε έλλειψη υγιεινής (για παράδειγμα σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη), λοιμώξεις του αναπνευστικού, αφυδάτωση, γαστρεντερικά προβλήματα λόγω της ποιότητας του νερού και των τροφίμων.

Αποβίβαση μεταναστών, αιτούντων άσυλο και προσφύγων, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια, λίγες ώρες αφότου διασώθηκαν στη θάλασσα.

Τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μετά τη βύθιση ενός σκάφους με εκατό ανθρώπους που ξεκίνησε από τη Λιβύη με προορισμό την Ιταλία. Ένα ιταλικό πλοίο έφτασε εγκαίρως για να σώσει τους υπόλοιπους, αλλά μόνο ένας νεκρός περισυνελέγη.

Ως αποτέλεσμα των κακών συνθηκών διαβίωσης των μεταναστών στη Λιβύη, μερικοί άνθρωποι πάσχουν από λοιμώδεις ασθένειες του δέρματος. Οι ιταλικές αρχές έχουν στήσει μία σκηνή, προκειμένου να τους φροντίσουν και να τους απομονώσουν από τους υπόλοιπους.

Περισσότεροι από 300 μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια, κατευθύνονται προς τον καταυλισμό προσφύγων, μετά την αποβίβαση στο λιμάνι της Αγκούστα στη Σικελία. Ο πόλεμος και οι παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του βίαιου χάους που επικρατεί στη Λιβύη, έχουν ωθήσει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό ανθρώπων στη θάλασσα ως τη μόνη επιλογή για να φτάσει στην Ευρώπη. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη από όλες τις οδούς μετανάστευσης, όχι μόνο λόγω του κινδύνου να πεθάνουν στη θάλασσα αλλά και για την ακραία βία που συχνά υφίστανται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ιδίως οι περισσότερο ευάλωτοι, όπως είναι οι γυναίκες και τα παιδιά.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στήσει μια υπαίθρια κλινική στο λιμάνι της Αγκούστα, παρέχοντας 24ωρη ιατρική φροντίδα στους μετανάστες που φθάνουν. Οι επείγουσες περιπτώσεις, οδηγούνται άμεσα στο νοσοκομείο. Η πλειοψηφία των ιατρικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σχετίζονται με το ταξίδι, το οποίο πραγματοποιούν οι άνθρωποι για να εγκαταλείψουν τη χώρα τους: ήσσονος σημασίας τραύματα που οφείλονται στις μη ασφαλείς συνθήκες ταξιδιού, δερματικές παθήσεις που οφείλονται σε έλλειψη υγιεινής (για παράδειγμα σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη), λοιμώξεις του αναπνευστικού, αφυδάτωση, γαστρεντερικά προβλήματα λόγω της ποιότητας του νερού και των τροφίμων.

Μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια, λίγες ώρες αφότου διασώθηκαν στη θάλασσα.