Η Ευρώπη στον αστερισμό της λιτότητας

Μια ακόμη μέρα πανικού, μια ακόμη Μαύρη Τρίτη, ήταν και αυτή για τα ευρωπαϊκά και τα διεθνή Χρηματιστήρια.

Σε νέα χαμηλά έτους βρέθηκε σήμερα το Χρηματιστήριο Αθηνών, ενώ αρνητικό κλίμα δημιουργούν στις διεθνείς αγορές η ανησυχία για χρεοκοπία τραπεζών στη νότια Ευρώπη, για κρίση χρέους στην Ευρωζώνη αλλά και οι εξελίξεις στις σχέσεις της Βόρειας και Νότιας Κορέας. Το κλίμα στο ελληνικό χρηματιστήριο επιβάρυναν και οι αρνητικές εκθέσεις διεθνών οίκων (JP Morgan- Citigroup) για τις ελληνικές τράπεζες.

O Γενικός Δείκτης Τιμών υποχώρησε 3,46% και έκλεισε στις 1.539,9 μονάδες. Η αξία των συναλλαγών ανήλθε στα 114,965 εκατ. ευρώ.

Μεγάλες απώλειες μετρούν οι ευρωπαϊκές χρηματαγορές εν μέσω φόβων για τα προβλήματα με το χρέος της ευρωζώνης.

Στην Ευρώπη, ο δείκτης FTSE 100 στο Λονδίνο κατρακύλησε 2,53%( κατά τη διάρκεαι της συνεδρίασης έπεσε στις 4,939.6 μονάδες, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 8 μηνών) ενώ ανάλογη ήταν και η πτώση του δείκτη Dax στη Γερμανία- έπεσε κατά 2,34% και έκλεισε στις 5.670,04 μονάδες.

Στο Παρίσι η πτώση έφτασε στο 2,90% ενώ στη Μαδρίτη ο δείκτης Ibex-35 έκλεισε με πτώση 3,05% στις 9.004,4 μονάδες. Την ίδια ώρα, στο Μιλάνο, ο δείκτης βαρόμετρο FTSE έκλεισε με απώλειες 3,40% στις 18.382 μονάδες.

Ο δείκτης Dow Jones στη Wall Street έπεσε πάνω από 2% όπως και ο Nasdaq.

Μεγάλη πτώση καταγράφηκε όμως και στις ασιατικές αγορές, με τις μετοχές στη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία να επηρεάζονται από τις πληροφορίες για αύξηση της έντασης στην κορεατική χερσόνησο.

Και εν μέσω αυτού του … κακού χαμού μία προς μία οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθετούν σχέδια λιτότητας, υπό την πίεση των Βρυξελλών, με στόχο τη «σταθεροποίηση» ολόκληρης της Ευρωζώνης.

Μεγάλη Βρετανία: περικοπές στις Κρατικές Δαπάνες

• Το βρετανικό έλλειμμα έχει φτάσει το 11,1% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) το Μάρτη 2010, ενώ το χρέος βρισκόταν στο 68,1% του ΑΕΠ το 2009. Η νέα κυβέρνηση έχει ως πρώτη προτεραιότητα τη μείωση του ελλείμματος. Διαφορετικά, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να χάσει τον χαρακτηρισμό "AAA", που του επιτρέπει να δανείζεται χωρίς την καταβολή των πολυδάπανων ασφάλιστρων κινδύνου.

• Μέτρα. Η νέα κυβέρνηση τη Δευτέρα 24 Μάη παρουσίασε το πρώτο πρόγραμμα λιτότητας 6.200.000.000 λιρών (7,2 δισ. ευρώ) που προχωρά σε άμεσες περικοπές δαπανών σε υπουργεία και υπηρεσίες, εξαιρώντας μόνο την υγεία, την άμυνα και την αναπτυξιακή βοήθεια. Η νέα βρετανική κυβέρνηση θέλει επίσης να αυξήσει την ηλικία συνταξιοδότησης από 60 σε 65 έτη για τις γυναίκες και από 65 σε 66 έτη για τους άνδρες.

ΙΤΑΛΙΑ: Πρόγραμμα λιτότητας 24 δισ. ευρώ

• Το 2009, η Ιταλία είχε έλλειμμα 5,3% του ΑΕΠ ενώ το δημόσιο χρέος έφθασε φέτος σε επίπεδο ρεκόρ των 115,8% του ΑΕΠ. Τον Μάρτιο, το ποσοστό ανεργίας ήταν 8,8%, στα υψηλότερα επίπεδα από το 2002. Η κυβέρνηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι , ο οποίος έχει ακολουθήσει μια αυστηρή πολιτική λιτότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης, υποστηρίζει ότι η κατάσταση της Ιταλίας δεν είναι συγκρίσιμη με εκείνη της Ελλάδας, της Πορτογαλίας ή Ισπανίας. δεσμεύτηκε να φέρει το 2012 το έλλειμμα κάτω από το 3% που επιβάλλεται από το ευρωπαϊκό σύμφωνο σταθερότητας. Η διόρθωση αυτή αντιπροσωπεύει, στο σύνολο 1,6% του ΑΕΠ, και προϋποθέτει την εξοικονόμηση περίπου 25 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2011 και 2012.

• Οι μισθοί θα κρατηθούν στάσιμοι για τρία χρόνια και οι δημόσιες υπηρεσίες θα μειώσουν τις δαπάνες τους κατά 10% στο πλαίσιο του προγράμματος λιτότητας, των 24 δις. ευρώ που υποβλήθηκε από το υπουργικό συμβούλιο την Τρίτη 25 Μάη. Οι τοπικές κοινότητες θα πρέπει επίσης να συμβάλουν σ’ αυτό το περιορισμό των δαπανών. Οι επιχορηγήσεις στα πολιτικά κόμματα θα περιοριστούν στο μισό. Η κυβέρνηση αλλάζει, επίσης, τη χρονική στιγμή της συνταξιοδότησης, με αποτέλεσμα να μετατοπίζεται κατά μερικούς μήνες για ορισμένους εργαζόμενους. Από την πλευρά των εσόδων, έβαλε ως στόχοτην ενίσχυση της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και την αύξηση των φόρων στα δικαιώματα αγοράς μετοχών και στα bonus.

ΔΑΝΙΑ: μείωση της διάρκειας της αποζημίωσης για τους Ανέργους

• Το 2010, το δημοσιονομικό έλλειμμα θα φθάσει το 5,5% του ΑΕΠ. Το μοντέλο της «flexisecurity» (ευελιξία της αγοράς εργασίας και προστασία των ανέργων), το οποίo έχει γίνει γνωστό στη Δανία για μια δεκαετία, βρίσκεται σε κρίση. Το ποσοστό ανεργίας ήταν 7,5% το πρώτο τρίμηνο. Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση έχει διαθέσει € 134,000,000 για να δημιουργήσει 5.000 νέες θέσεις κατάρτισης για την κάλυψη των νέων ανέργων. Από τα μέσα του 2008, το ποσοστό ανεργίας από 1,7% έφθασε σε 4,1% το φθινόπωρο του 2009 (6,4% σύμφωνα με τον OΟΣΑ).

• Το δανικό σχέδιο στοχεύει να μειώσει το έλλειμμα κάτω από το ευρωπαϊκό όριο του 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2013, με συνολική εξοικονόμηση 24 δισ. κορώνες (3,2 δισ. ευρώ). Στο πλαίσιο συμφωνίας με την άκρα δεξιά σε ένα ευρύ σχέδιο δημοσιονομικής λιτότητας, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την Τρίτη, 25 Μαΐου ότι θα μειώσει από τέσσερα σε δύο χρόνια, τη μέγιστη διάρκεια των επιδομάτων ανεργίας. Επίσης, προβλέπει πάγωμα για την αναπτυξιακή βοήθεια σε διάστημα τριών ετών, για το ανώτατο όριο για τα οικογενειακά επιδόματα, την κατάργηση των φοροαπαλλαγών. Ωστόσο, οι κοινωνικές παροχές (συντάξεις, επιδόματα ανεργίας, υποτροφίες), δεν θα πρέπει να παγώσουν, όπως είχε αρχικά προταθεί.

Ισπανία: Ο Θαπατέρο υποχωρεί στην πίεση των Βρυξελλών

• Το 2009, η Ισπανία παρουσίασε έλλειμμα ύψους 11,2% του ΑΕΠ στο δημόσιο που ανύψωσε το συνολικό της χρέος στο 53,2% του ΑΕΠ. Στα τέλη Απριλίου, η ανεργία έχει φτάσει το 20%. Ένα αρχικό σχέδιο λιτότητας ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο, που αναμενόταν να μειώσει το έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ το 2013 και να «εξοικονομήσει» 50 δις ευρώ. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση είχε υποσχεθεί ότι δεν θα προχωρούσε σε άλλα μέτρα, αλλά η πίεση από τις Βρυξέλλες την οδήγησε να ανακοινώσει την Τετάρτη 12 Μάη ένα πακέτο νέων μέτρων λιτότητας.

• Είχε ήδη προγραμματιστεί ένα πάγωμα στις δαπάνες των δημόσιων υπηρεσιών, χαμηλότερες αποζημιώσεις απόλυσης, καθυστέρηση της ηλικίας συνταξιοδότησης από 65 σε 67 χρόνια και σε αύξηση του ΦΠΑ. Τα πρόσθετα μέτρα περιλαμβάνουν μείωση κατά 5% των μισθών, την κατάργηση της αυτόματης αναπροσαρμογής των συντάξεων και τον περιορισμό της επιδότησης της μητρότητας.
• 
  

ΕΛΛΆΔΑ: και μη … χειρότερα

• Το 2009, το ελληνικό έλλειμμα ανήλθε σε 13,6% του ΑΕΠ, το δημόσιο χρέος στο 115,1%. Τον Φεβρουάριο, η ανεργία ήταν 12,1%. Τα όσα ακολούθησαν είναι γνωστά. Σε αντάλλαγμα, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να μειώσει το έλλειμμά της σε ποσοστό 3% του ΑΕΠ το 2014 !!

• Τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί – και αυτά που έρχονται καθημερινά, όπως αυτά στο ασφαλιστικό – οδηγούν, εκτός από την λαϊκή οργή που εκδηλώθηκε στους δρόμους, στο αποτέλεσμα το ΑΕΠ να μειωθεί κατά 4% το 2010 από 2,6% το 2011 με την προσδοκία να επιστρέψει σε θετικό πρόσημο το 2012.

ΓΑΛΛΙΑ: Η Λιτότητα που προσπαθεί να κρυφτεί

• Το 2009, η Γαλλία γνώρισε ένα έλλειμμα ρεκόρ στο 7,5% του ΑΕΠ και ένα δημόσιο χρέος στο 78,1% του ΑΕΠ. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2010, το ποσοστό ανεργίας ήταν 10,1%. Επισήμως, σχέδιο λιτότητας δεν έχει ανακοινωθεί. Όμως, μια σειρά μέτρων που θα εφαρμοστούν με στόχο τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ το 2013.

• Στις 6 Μαΐου, Φρανσουά Φιγιόν ανακοίνωσε πάγωμα των δαπανών για τα επόμενα τρία χρόνια, περικοπές σε φορολογικά παραθυράκια. Τέσσερις ημέρες αργότερα, ο Νικολά Σαρκοζί ανακοίνωσε την εγκατάλειψη των κοινωνικών μέτρων που εγκρίθηκαν το 2009 για την αντιμετώπιση της κρίσης, λέγοντας ότι « αναγκαζόμαστε να προχωρήσουμε στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών".

ΙΡΛΑΝΔΙΑ: Ύφεση και Λιτότητα

• Η Ιρλανδία είναι σε ύφεση από το έτος 2008. Το 2009, η χώρα γνώρισε έλλειμμα 14,3% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος στο 64% του ΑΕΠ. Τον Απρίλιο, το ποσοστό ανεργίας ήταν 13,4%. Το 2009, η κυβέρνηση ανακοίνωσε δύο διαδοχικά σχέδια λιτότητας που αποσκοπούν να εξοικονομήσουν 3 ως 4 δισεκατομμύρια ευρώ και να σταθεροποιήσει το έλλειμμα στο 11,6% το 2010.

• Οι κοινωνικές παροχές θα μειωθούν, ακόμη και για τους ανέργους, και οι μισθοί των εργαζομένων θα δεκτούν μειώσεις που κυμαίνονται από 5-15%. Για παράδειγμα, ο πρωθυπουργός Μπράιαν Κόουεν ανακοίνωσε ότι θα μειωθεί ο μισθός του όπως και των υπουργών του κατά 15%. Ένας φόρος διοξειδίου του άνθρακα και ένας φόρος για το νερό θα εισαχθεί μαζί με μια γενική αύξηση των φόρων εισοδήματος.

Πορτογαλία: φορολογία στα υψηλό εισοδήματα;

• Το 2009, η Πορτογαλία γνώρισε ένα έλλειμμα 9,4% του ΑΕΠ και ένα δημόσιο χρέος στο 76,8% του ΑΕΠ. Αυτό θα μπορούσε να ανέλθει στο 90% το 2012. Στα τέλη του 2009, το ποσοστό ανεργίας ήταν 10%. Στις 7 Μαΐου, ο πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες δεσμεύτηκε να μειώσει το έλλειμμα στο 7,3% το 2010. Την Πέμπτη, 13 του Μαΐου, ανακοινώθηκαν νέα μέτρα για την επίσπευση της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος και δημόσιου ελλείμματος σε 4,6% το 2011.

• Ανακοινώθηκε το πάγωμα των μισθών στο δημόσιο τομέα, η κατάργηση ορισμένων πλεονεκτημάτων και ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ιδιωτικοποιήσεων στον τομέα των μεταφορών, της ενέργειας, των ασφαλίσεων και στις ταχυδρομικές υπηρεσίες. Επιπλέον, ανακοινώθηκαν δημόσιες επενδύσεις όπως η κατασκευή του νέου αεροδρομίου της Λισαβόνας, όπως και μια νέα φορολογική κλίμακα του 45% προβλέπεται για τα εισοδήματα πάνω από € 150,000 το χρόνο. Στα πρόσθετα μέτρα περιλαμβάνεται η αύξηση του ειδικού φόρου επί των εισοδημάτων (έως 1,5%) και κερδών (έως 2,5%) και η αύξηση του ΦΠΑ στο 21%. Η προσαύξηση αυτή ισχύει και για τα κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου πάνω από 2 εκατομμύρια και στους υψηλότερους μισθούς στο δημόσιο τομέα, ενώ οι μισθοί των εκλεγμένων αξιωματούχων και των μέλών του υπουργικού συμβουλίου θα μειωθούν κατά 5%.

ΡΟΥΜΑΝΙΑ: Δρακόντεια μέτρα

• Το 2009, η Ρουμανία γνώρισε έλλειμμα 7,2% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος στο 30% του ΑΕΠ. Τον Απρίλιο, το ποσοστό ανεργίας ήταν 8,07%, ελαφρά προς τα κάτω σε σύγκριση με το Μάρτιο. Την Κυριακή, η ρουμανική κυβέρνηση και το ΔΝΤ κατέληξαν σε συμφωνία για έλλειμμα 6,8% το 2010, σχεδόν 1 % από το επίπεδο που είχε αρχικά προβλεφθεί. Από το 2009 ήδη, η Ρουμανία έχει ένα πρόγραμμα «βοήθειας» 20 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Παγκόσμια Τράπεζα.

• Την Πέμπτη 6 του Μαΐου, ο Πρόεδρος ανακοίνωσε κυριολεκτικά δρακόντεια μέτρα, που περιλαμβάνουν 25% μείωση των μισθών στο δημόσιο τομέα και το 15% των συντάξεων και των παροχών ανεργίας. "Όλοι οι μισθοί θα επηρεαστούν, συμπεριλαμβανομένου και του κατώτατου μισθού, αλλά η κυβέρνηση θα αποκαταστήσει τη ζημία αυτή με έως και 600 λέι»(περίπου 160 ευρώ), είπε.

Η Ευρώπη, λοιπόν, μπήκε στον … καταψύκτη της λιτότητας.

Και αυτό παρά τις προειδοποιήσεις κορυφαίων οικονομολόγων, όπως ο Στίγκλιτζ.

Και η ειρωνεία: ακόμη και κορυφαίοι οικονομολόγοι του ΔΝΤ, όπως ο Olivier Blanchard, προτρέπουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να μην παρασυρθούν από τις πιέσεις των αγορών και να δείξουν «υπερβολικό ζήλο» για την εφαρμογή πολιτικών λιτότητας ( συνέντευξη στη Tribune, Τρίτη 25 Μάη ).

Ο Μπαρόζο τα ρίχνει στη Μέρκελ και στη Γερμανία. Ο πρόεδρος της Κομισιόν επιρρίπτει στους Γερμανούς πολιτικούς ότι δεν κατέβαλαν τις δέουσες προσπάθειες για να προασπίσουν το ευρώ, ενώ δεν είπαν με απόλυτη σαφήνεια στους πολίτες της Γερμανίας ότι η χώρα τους είναι μέχρι σήμερα η μεγάλη κερδισμένη από την καθιέρωση του κοινού νομίσματος. Ο κ. Μπαρόζο διερωτήθηκε εάν η γερμανική κοινή γνώμη γνωρίζει ότι από τα 134 δισ. ευρώ του εμπορικού πλεονάσματος της Γερμανίας το 86%, δηλαδή 115 δισ. ευρώ, προέρχεται από το εμπόριο με χώρες της ΕΕ. «Τα τελευταία χρόνια δεν υπήρχαν στη Γερμανία πολλές δυνατές φωνές που να εξηγούν στην κοινή γνώμη της χώρας τη σημασία του ευρώ. Αναφερόμενος στις αντιδράσεις αναφορικά με την ελληνική κρίση, ο κ. Μπαρόζο επισήμανε ότι οι αγορές διέγνωσαν αντιφατικά μηνύματα από την ΕΕ. Η γερμανική κυβέρνηση έδωσε αρχικά την εντύπωση ότι δεν θέλει να συμπαρασταθεί στην Ελλάδα, είπε.

Τέλος, ο πρόεδρος της Κομισιόν εμφανίζεται επιφυλακτικός στην επιδίωξη του Βερολίνου να καταστήσει αυστηρότερο το Σύμφωνο Σταθερότητας με αλλαγή των συνθηκών.

Και φυσικά η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει ακάθεκτη στον κατήφορό της, σχεδιάζοντας και νέα αντιλαϊκά μέτρα.

Σ’ αυτές τις συνθήκες, η συνοχή της Ευρωζώνης δοκιμάζεται σκληρά, ενώ τίθεται ολοένα και πιο επιτατικά η αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας.

Μόνο που το συμφέρον των Ελλήνων και Ευρωπαίων εργαζόμενων και πολιτών είναι ριζικά αντίθετο από αυτά που επιδιώκει η Μέρκελ και οι σκληροί των Βρυξελλών.

Τίθεται από αυτή την άποψη η ριζική αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας καθώς και θεμελιακών στοιχείων του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Διαφορετικά …

Τιτανικός;

Το είχε πει ο Γιωργάκης ο Παπακωνσταντίνου χαρακτηρίζοντας την ελληνική οικονομία ως Τιτανικό.

Τι θα λέγατε στη θέση της Γουίνσλετ να βρισκόταν η Μέρκελ και στη θέση του Ντι Κάπριο ο Μπερλουσκόνι ή ο Σαρκοζί;