Η συμφωνία Ρωσίας – Τουρκίας για τον αγωγό Φυσικού Αερίου και η γεωπολιτική της σημασία

Η πρόσφατη συμφωνία – χθες μόλις ανακοινώθηκε – μεταξύ Ρωσίας – Τουρκίας για τη δημιουργία νέου αγωγού Φυσικού Αερίου και η εγκατάλειψη από τη Ρωσία της δημιουργίας του αγωγού South Stream δημιουργεί νέα γεωπολιτικά και στρατηγικά δεδομένα στην περιοχή.

Μέσα στο ευρύτερο σκηνικό  της σύγκρουσης Δύσης – Ρωσίας αλλά και με το πρόβλημα του Ισλαμικού Κράτους που επεκτείνει τη δράση του, έχουμε μια κίνηση στρατηγικής από τη Ρωσία και Τουρκία που αναδεικνύει το ρόλο της καθεμιάς.

Η Τουρκία με συστηματικό τρόπο προσπαθεί να αναδειχτεί σε περιφερειακή υπερδύναμη – πολιτικά, στρατιωτικά και τώρα ενεργειακά.

Σ’ αυτό κατατείνουν όλες οι τελευταίες κινήσεις της σε πολλά επίπεδα.

Και προκαλεί θλίψη – όταν κάνουμε σύγκριση - ο αδύναμος ρόλος της Ελλάδας η οποία συνήθως παρακολουθεί εκ των υστέρων ατ γεγονότα ενώ είναι εγκλωβισμένη  στην εξοντωτική παγίδα του δημόσιου χρέους αλλά και στα αδιέξοδα των επιλογών της σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Προβλήματα που θα δυναμώνουν παρά τις προσπάθειες για δήθεν αντιμετώπιση τους, όπως πχ η επίσκεψη Νταβούτογλου στην Αθήνα στα πλαίσια της   συνόδου του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας.

Ο ίδιος – και η Τουρκία – δεν έχασε την ευκαιρία να ζητήσει να επισκεφθεί τη Θράκη, συνοδευόμενος από την κυβερνητική αντιπροσωπεία που θα έρθει στην Αθήνα για τις ανάγκες του Συμβουλίου Συνεργασίας.

Έτσι για να μην ξεχνιόμαστε …

Για να επανέλθουμε στο θέμα μας, όμως, πρέπει να σημειώσουμε ότι  η Ρωσία φέρεται να δίνει στην Τουρκία και τον εξοπλισμό και την τεχνογνωσία για την κατασκευή εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας (κάπου στο κεντρικό τμήμα της χώρας).

 Μια συμφωνία που μπορεί να αγγίξει ή και να ξεπεράσει τα 20 δις. ευρώ! Και η οποία θα αναδείξει την Τουρκία και ως δυνάμει πυρηνική δύναμη στην περιοχή.

 Επιπλέον, η Ρωσία θα παρέχει φυσικό αέριο στη γειτονική χώρα με τιμές μειωμένες κατά 6%.

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε ότι η Ρωσία αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το έργο South Stream λόγω της απροθυμίας της ΕΕ να στηρίξει τον αγωγό, και οι ροές φυσικού αερίου θα μεταφερθούν σε άλλους πελάτες.

«Πιστεύουμε ότι η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν αντιπαραγωγική. Στην πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όχι μόνο δεν παρείχε καμία βοήθεια στην υλοποίηση του αγωγού South Stream, αλλά, όπως βλέπουμε, δημιουργήθηκαν εμπόδια που στην εφαρμογή του. Λοιπόν, αν η Ευρώπη δεν θέλει να εφαρμοστεί, δεν θα εφαρμοστεί ", είπε ο Ρώσος πρόεδρος.

Σύμφωνα με τον Πούτιν, το ρωσικό φυσικό αέριο "θα επαναστοχεύσει σε άλλες περιοχές του κόσμου, γεγονός που θα επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, μέσω της προώθησης και της επιτάχυνσης της εφαρμογής των σχεδίων που αφορούν το υγροποιημένο φυσικό αέριο."

«Θα πρέπει να ενθαρρυνθούν και άλλες αγορές και η Ευρώπη δεν θα λάβει τις ποσότητες αυτές, τουλάχιστον όχι από τη Ρωσία. Πιστεύουμε ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στα οικονομικά συμφέροντα της Ευρώπης, και βλάπτει τη συνεργασία μας. Αλλά αυτή είναι η επιλογή των ευρωπαίων φίλων μας ", δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πούτιν.

Το έργο South Stream είναι στο στάδιο "της κατασκευής του συστήματος αγωγών στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και πρέπει να είχε ξεκινήσει", αλλά η Ρωσία δεν έχει λάβει ακόμη την έγκριση του σχεδίου από τη Βουλγαρία, είπε ο Ρώσος πρόεδρος.

 Η επένδυση εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων σε ένα αγωγό, ο οποίος θα πρέπει να σταματήσει όταν φτάσει στα βουλγαρικά ύδατα, είναι «απλώς παράλογο, ελπίζω όλοι να το καταλάβουν" είπε.

Ο Πούτιν πιστεύει ότι η Βουλγαρία "δεν ενεργεί σαν ανεξάρτητο κράτος» με την καθυστέρηση του έργου South Stream, ο οποίος θα ήταν  επικερδής για την χώρα.

Συμβούλεψε την βουλγαρική ηγεσία "να απαιτήσει την απώλεια των ζημιών στα  κέρδη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή» , καθώς η χώρα θα μπορούσε να λαμβάνει περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως μέσω της διέλευσης του φυσικού αερίου.

Ο South Stream προορίζεται για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Μαύρης Θάλασσας στη Βουλγαρία - και στη συνέχεια τη Σερβία, την Ουγγαρία, τη Σλοβενία ​​και περαιτέρω στην Αυστρία.

Ο ρωσικός κολοσσός φυσικού αερίου Gazprom ξεκίνησε την κατασκευή των χερσαίων εγκαταστάσεων του αγωγού  το 2012.

Αλλά το έργο που εκτιμήθηκε στα 23,5 δισεκατομμύρια δολάρια αντιμετώπισε δυσκολίες, αφού παραβίασε τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι αναφέρουν ότι η ίδια εταιρεία δεν μπορεί να έχει στην κυριότητά της τον αγωγό και το φυσικό αέριο που μεταφέρεται μέσα από αυτόν.

Η κρίση στην Ουκρανία έχει μετατρέψει τη νομική συζήτηση γύρω από τον αγωγό σε ένα πολιτικό ζήτημα, που επηρεάζει την προθυμία της ΕΕ να βρεθεί μια λύση στο αδιέξοδο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πιέσει τα κράτη μέλη να αποσυρθούν από το σχέδιο, με τη νέα βουλγαρική κυβέρνηση να λέει ότι δεν θα επιτρέψει στην Gazprom να περάσει τον αγωγό χωρίς άδεια από τις Βρυξέλλες.

Οι διαφορές μεταξύ της Gazprom και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν ενταθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις που περιορίζουν το ξένο κεφάλαιο τη δυνατότητα δανεισμού από τη Δύση, ενώ εμποδίζουν  δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες να συμμετέχουν στην Αρκτική, σε σχιστολιθικά κοιτάσματα πετρελαίου, καθώς και στα σχέδια γεωτρήσεων βαθέων υδάτων στη Ρωσία. Σε απάντηση, η Ρωσία έχει απαγορεύσει την εισαγωγή των γεωργικών προϊόντων, γεγονός που  έχει πλήξει το εμπόριο της ΕΕ.

Η κατάρρευση, λοιπόν, των συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης για τον αγωγό South Stream είναι ένα άλλο παράδειγμα της διπλωματικής διχόνοιας μεταξύ Μόσχας και Βρυξελλών, οι οποίες, όμως, θα πρέπει να εξακολουθούν να συνεργάζονται για το αέριο για τα επόμενα 20-30 χρόνια, δήλωσε ο οικονομολόγος Max Fraad Wolff στη Russia Today.

Το 2013, η Ρωσία πώλησε 162 700 000 000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και αναμένεται να πουλήσει τουλάχιστον 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το τρέχον έτος, ή περίπου το ένα τρίτο της συνολικής ζήτησης στην Ευρώπη.

«Το μέλλον θα είναι το μέλλον, όπου οι Ευρωπαίοι θα είναι αναγκασμένοι να έχουν πρόσβαση στο ρωσικό φυσικό αέριο," δήλωσε ο Fraad Wolff.

Η Ρωσία θα στείλει ακόμα αέριο στην Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream, ένα διπλό αγωγό με 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, που τρέχει κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, στη Γερμανία. Ο αγωγός Yamal θα προμηθεύει φυσικό αέριο στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου και της κεντρικής Ευρώπης και έχει ετήσια δυναμικότητα 33 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Ο South Stream έργο, το οποίο είχε συμφωνηθεί επισήμως το 2012, θεωρήθηκε ως ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ενεργειακής ασφάλειας για την Ευρώπη, καθώς θα παρέκαμπτε την πολιτικά ασταθή Ουκρανία και θα μείωνε την εξάρτηση από το φυσικό αέριο από τη Βόρεια Αφρική.

Στρατηγικοί εταίροι στο έργο South Stream είναι η ιταλική Eni, η γαλλική EdF και η Wintershall της Γερμανίας.

Οπότε εύκολα γίνεται κατανοητό πόσοι και ποια συμφέρονται θίγονται από την απόφαση της Ρωσίας και τι ευρύτερες συνέπειες αυτή έχει.

Ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να κατασκευάσει ένα νέο αγωγό για να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση φυσικού αερίου της Τουρκίας, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει ένα ειδικό κόμβο για τα τουρκο-ελληνικά σύνορα για τους πελάτες στη νότια Ευρώπη.

Το αέριο θα αντληθεί από τον σταθμό συμπίεσης Russkaya στο λιμάνι της Ανάπα στην περιοχή Κρασνοντάρ της Ρωσίας.

Προς το παρόν, η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Τουρκία θα πρέπει να αυξηθεί κατά 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα μέσω του ήδη λειτουργούντα αγωγού Blue Stream. Πέρυσι, 13,7 bcm φυσικού αερίου δόθηκαν στην Turkeyvia Blue Stream, σύμφωνα με το Reuters.

Η Μόσχα θα μειώσει, επίσης, την τιμή του φυσικού αερίου για τους Τούρκους πελάτες κατά 6% από την 1η Ιανουαρίου 2015, δήλωσε ο Πούτιν.