Και εγένετο η Ευρασιατική Ένωση – η νέα οικονομική ένωση της Ρωσίας με Λευκορωσία και Καζακστάν

Ένας νέος οικονομικός γίγαντας τείνει να αναδυθεί.

Την Τρίτη, υπογράφηκε η οικονομική συμφωνία που συνδέει τη Ρωσία με τη Λευκορωσία με το Καζακστάν. Η επίσημη τελετή πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα του τελευταίου, Αστάνα.

Και σύντομα αναμένεται να ακολουθήσουν η Αρμενία και η Κιργιζία.

Πρόκειται για την προσπάθεια ανασυγκόλλησες του μεγαλύτερου τμήματος της άλλοτε κραταιής Σοβιετικής Ένωσης ή επανασύστασης της Ρωσικής αυτοκρατορίας;

Όχι ακριβώς.

Τις εξελίξεις πρέπει να τις δούμε υπό το φως του σύγχρονου παγκόσμιου οικονομικού ανταγωνισμού.

Βασικό συστατικό στοιχείο του οποίου είναι ο έλεγχος των ενεργειακών πηγών.

Το 20% περίπου των οποίων φαίνεται να ελέγχει ο νέος οικονομικός γίγαντας.

Στην εξίσωση του παιχνιδιού για την κατάκτηση ισχυρότερων θέσεων οικονομικής και γεωπολιτικής ισχύος εγγράφεται και η Κίνα.

Με την οποία η Ρωσία (και  κατ’ επέκταση και η Ευρασιατική Ένωση) αναπτύσσει ιδιαίτερες οικονομικές σχέσεις.

 Χαρακτηριστική από αυτή την άποψη είναι η συμφωνία που υπέγραψε στη Σαγκάη ο Πούτιν.

 Σύμφωνα με την οποία η Ρωσία θα λάβει 25 δις δολάρια ως προκαταβολή από την Κίνα για την παροχή ρωσικού φυσικού αερίου.

Και έπεται και συνέχεια …

Μέχρι με την άμεση ή μερική σύνδεση της Κίνας με την Ένωση.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι επιχειρείται η ανάδυση ενός αντίρροπου οικονομικού – και όχι μόνο – οικονομικού πόλου απέναντι στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από την άποψη αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Φυσικά, οι εξελίξεις μόνο απαρατήρητες δεν περνούν από τους Δυτικούς.

Οι οποίοι τείνουν να υποβαθμίσουν τη σημασία των γεγονότων.

Είναι χαρακτηριστικό χθεσινό δημοσίευμα της Business Week  το οποίο απαξιώνει τη σημασία της δημιουργίας της Ευρασιατικής Ένωσης.

 Σύμφωνα με τον  Carol Matlack, συντάκτη του Blomberg Business Week, ο  Βλαντιμίρ Πούτιν προωθεί ένα αντίβαρο στις οικονομικές υπερδυνάμεις του κόσμου.

Δυστυχώς για τον Πούτιν – αναφέρει ο σχολιαστής του αμερικανικού εντύπου -  το νέο μπλοκ δεν βρίσκεται καθόλου κοντά στις μεγάλες οικονομικές  δυνάμεις. Ακόμα και μετά την είσοδο της Αρμενίας και του Κιργιζιστάν, το συνολικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν  -περίπου 2.600 δισεκατομμύρια δολάριο - θα είναι μικρότερο από το ένα πέμπτο του αντίστοιχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή των ΗΠΑ και λιγότερο από το ένα τρίτο της Κίνας.

Η Ρωσία θα αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 80% του ΑΕΠ του νέου μπλοκ και ένα παρόμοιο ποσοστό των περίπου 178 εκατομμυρίων  του πληθυσμού της. Νέας Ένωσης. «Η δημιουργία της νέας Ένωσης δεν θα εγγραφεί στο ραντάρ της παγκόσμιας οικονομίας», υποστηρίζει ο  Νίκου Ποπέσκου, αναλυτής στο Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Θέματα Ασφάλειας στο Παρίσι.

  Τα κίνητρα της Ρωσίας φαίνονται περισσότερο πολιτικά παρά οικονομικά. «Η Ευρασιατική Ένωση είναι μια υλοποίηση του γεωπολιτικού  όνειρου του Πούτιν,» υποστηρίζει ο  Νικολάι Πετρόφ, ένας μελετητής στο Carnegie Moscow Center, προσθέτοντας ότι είναι «μια απόδειξη ότι η Ρωσία δεν είναι η μόνη.»

Αλλά θα είναι μια καλή συμφωνία για τις χώρες που ενώνονται – αναρωτιέται ο Matlack. Οι  πρώην σοβιετικές δημοκρατίες έχουν βαθιές εμπορικές σχέσεις  με την Ευρώπη και την Κίνα τα τελευταία χρόνια. Η ΕΕ είναι τώρα ο υπ 'αριθμόν 1 εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, του Καζακστάν και της Αρμενίας, ενώ η Κίνα είναι η κορυφαία εταίρος της Κιργιζίας. Αντίθετα, ο Popescu, λέει, ότι οι εμπορικές ροές μεταξύ της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Κιργιζίας μειώθηκε περίπου κατά 7% το προηγούμενο έτος.

Η Ευρασιατική Ένωση θα ενθαρρύνει τα μέλη της να προχωρήσουν τις ανταλλαγές μεταξύ τους αυξάνοντας ταυτόχρονα τα  τιμολόγια για τα αγαθά που εισάγονται από το εξωτερικό. Μια γεύση από το τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό, θα έβλεπε κανείς  πχ στο Καζακστάν, το οποίο έχει ήδη εγείρει εισαγωγικούς δασμούς αφότου μπήκε σε μια υπό τη ρωσική ηγεσία τελωνειακής ένωσης που προηγήθηκε του νέου μπλοκ.  Η μεσαία τάξη της χώρας αυτής τώρα πρέπει να αγοράζει "υποβαθμισμένα ρωσικά αυτοκίνητα και όχι ελεύθερα εισαγόμενα," έγραψε ο οικονομολόγος Anders Aslund, του Peterson Institute for International Economics στην Ουάσιγκτον, σε μια ανάλυση του περασμένου έτους.

(Παρόμοια κινδυνολογία που αναπτύσσεται και στην Ελλάδα όπου πχ αν βγαίναμε από το ευρώ δεν θα είχαμε ούτε … χαρτί τουαλέτας !)

Η Αρμενία και η Κιργιζία, οι οποίες είναι μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ζητούν από τη Ρωσία να τους αποζημιώσει για τα πιθανή αντίποινα που θα υποφέρουν από την ένταξη τους στο νέο μπλοκ. Το δασμολογικό καθεστώς της θα τις τοποθετήσει πιθανώς στο περιθώριο των κανόνων του ΠΟΕ. Ακόμη και ο φιλο-ρώσος πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, δεν υποσχέθηκε ποτέ να ενταχθεί στην Ευρασιατική Ένωση, παρόλο που ο ίδιος ευνόησε τις στενές εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία.

Έτσι, γιατί οι άλλες χώρες  θα προχωρήσουν στην ένταξη;

 Ο Πρόεδρος του Καζακστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ έχει φροντίσει να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Μόσχα, εν μέρει επειδή η χώρα του εξάγει μεγάλο μέρος του πετρελαίου της μέσω των ρωσικών αγωγών. Η Αρμενία έχει μια εταιρική σχέση ασφάλειας με τη Ρωσία, και το Κιργιστάν φοβάται ότι θα είναι απομονωμένο και ευάλωτο στις οικονομικές πιέσεις από την Κίνα. Η Λευκορωσία δεν έχει πραγματικά μια επιλογή για την ένταξη, καθώς η οικονομία της θα ακινητοποιηθεί χωρίς  το ρωσικό πετρέλαιο και  φυσικό αέριο που σε  μεγάλο βαθμό επιδοτούνται από τη Ρωσία.

Ο Aslund υποστηρίζει ότι το μπλοκ θα βλάψει τη Ρωσία όσο πληγώνει και τους γείτονές της. " Η αδυσώπητη επιθετικότητα της Ρωσίας να φέρει αυτές τις  χώρες στην  ένωση θα μετατρέψει  πιθανούς φίλους σε εχθρούς», έγραψε. «Με διάφορους τρόπους, η Ρωσία θα πρέπει να πληρώσει για το κόστος που προκαλεί στους άλλους."

Είναι φανερό ότι το άρθρο απηχεί τις απόψεις – αλλά και τις ανησυχίες – των Αμερικανών και ευρύτερα των Δυτικών.

Σε κάθε περίπτωση η δημιουργία της Ευρασιατικής Ένωσης προκαλεί νέα δεδομένα στην παγκόσμια σκηνή και μένει να δούμε τις εξελίξεις …