Κυριακή 5 Απριλίου 2015

Πως η καναδική μεταλλευτική εταιρία Eldorado Gold καταστρέφει το περιβάλλον και την οικονομία της Ελλάδας αποφεύγοντας να πληρώσει φόρους χρησιμοποιώντας ολλανδικές εταιρίες-θυρίδες


Το ρεπορτάζ βασίζεται στην έκθεση «Ό,τι γυαλίζει δεν είναι χρυσός» (Fool's Gold) της SOMO για τις δομές φοροαποφυγής της Eldorado Gold και τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία της Ελλάδας.
                                                                                                                                         του Μ ...

Η ζημιά που προκάλεσε
η Eldorado Gold στην Ελλάδα

«Το εξορυκτικό έργο είναι τεράστιο. Το σχέδιό τους περιλαμβάνει την καταστροφή τριών χωριών: Μεγάλη Παναγιά, Γιομάτη και Παλαιοχώρι. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 5000 άνθρωποι θα πρέπει να απομακρυνθούν. Η νέα άδεια που έχει εγκριθεί από την κυβέρνηση δεν αναφέρει καν τα χωριά. Είναι σα να μην υπήρξαν ποτέ»
Πηγή, κάτοικος της Μεγάλης Παναγιάς

Ηλεκτροφόρα σύρματα, σημεία ελέγχου, ιδιωτικοί υπάλληλοι ασφαλείας και κάμερες παρακολούθησης τοποθετημένες σε όλους τους λόφους παρακολουθούν την βόρεια Ελλάδα στην περιοχή της Χαλκιδικής εδώ και πάνω από ένα χρόνο. Αυτές οι περιοχές είναι καλυμμένες από ένα αρχέγονο δάσος από υπεραιωνόβιες βελανιδιές και οξιές.

Τα τελευταία δύο χρόνια η καναδική μεταλλευτική εταιρία Eldorado Gold έχει αποψιλώσει μια μεγάλη περιοχή του αρχαίου δάσους προκειμένου να χτίσει το πρώτο και μεγαλύτερο open-pit και υπόγειο ορυχείο χρυσού στην Ελλάδα. Το τεράστιο έργο περιλαμβάνει επίσης ένα εργοστάσιο επεξεργασίας χαλκού-χρυσού , δύο επιπλέον υπόγεια ορυχεία και πολλές χωματερές απόρριψης με τοίχους 150 μέτρων προκειμένου να αποτραπεί τα τοξικά απόβλητα να έρθουν σε επαφή με τα νερά που κατεβαίνουν από το βουνό.

Ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες προβλέπουν ότι το ορυχείο χρυσού –αρχικά περίπου 1 χιλιομέτρου βάθους και διαμέτρου- θα προκαλέσει μη αναστρέψιμη και μόνιμη ζημιά στο περιβάλλον. Η διάβρωση του εδάφους, οι πλημμύρες, η εξάντληση του νερού καθώς και η μόλυνση του αέρα και των υπόγειων υδάτων από βαριά μέταλλα και αμίαντο θα καταστρέψουν οριστικά τη βιοποικιλότητα της περιοχής και για αυτό συνιστούν σοβαρή απειλή για την υγεία των ανθρώπων.
http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/Nikos-Pilos_beeldcombi_04-1030x873.jpg
Η ζημιά που προκαλεί η Eldorado Gold Ηλεκτροφόρα σύρματα, οπλισμένοι φρουροί σε σημεία ελέγχου και κάμερες παρακολούθησης στους λόφους της Χαλκιδικής, που μέχρι πέρυσι καλυπτόταν από βελανιδιές και οξιές 400 ετών © Φωτογραφία από τον Νίκο Πηλό
Το αρχέγονο δάσος στις Σκουριές αποτελεί φυσική υδροφόρα και κύρια πηγή γλυκού νερού για ολόκληρη την περιοχή και εξυπηρετεί 16 χωριά. Η περιοχή έχει ποικίλο και ευαίσθητο οικοσύστημα και είναι διάσημη για το ντόπιο της μέλι, την αλιεία της και τις αμμώδεις παραλίες της.

Στην περιοχή με τις παρθένες αμμώδεις παρλίες η ακτογραμμή κοντά στην Eldorado Gold στο ορυχείο στο Στρατώνι είναι πλέον κλειστή για κολύμπι ή ψάρεμα ήδη από τη δεκαετία του 80 λόγω των τοξικών αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, ενώ τα υπόγεια ύδατα είναι μολυσμένα με οξέα αλλά και με βαρέα μέταλλα.

Οι ντόπιοι στη Χαλκιδική και τη Θράκη, όπου η Eldorado κατέχει άλλα δύο ορυχεία, έχουν εναντιωθεί στην εξόρυξη στην περιοχή εδώ και δύο δεκαετίες. Οι ντόπιοι γνωρίζουν ότι τα διαφημιζόμενα ως οφέλη της εξόρυξης δεν είναι δυνατό να υπερτερούν σε σχέση με τις απώλειες. Λένε ότι τα ορυχεία θα θέσουν σε κίνδυνο τις ζωές των κατοίκων μέσω της μόλυνσης και της ρύπανσης ενώ θα καταστρέψουν και τις τοπικές κοινωνίες που σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται από τον τουρισμό, την μικρής κλίμακας γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία.

Διαμαρτυρίες, δικαστικές υποθέσεις και διαδηλώσεις κατά του μεταλλείου στις Σκουριές γίνονται συνέχεια ενώ συχνά οι η κατάσταση ξέφυγε από τον έλεγχο. Οι ντόπιοι χωρικοί που αγωνίζονται να κρατήσουν τα σπίτια τους έχουν διωχθεί, πυροβοληθεί με σφαίρες από καουτσούκ, έχουν δεχτεί δακρυγόνα και χειροβομβίδες κρότου-λάμψης από ολόκληρες στρατιές αστυνομικών. Πολλοί διαδηλωτές έχουν φυλακιστεί, έχουν εξαναγκαστεί αν δώσουν δείγματα DNA ενώ κάποιοι από αυτούς δικάζονται με την κατηγορία της συμμετοχής σε εγκληματική οργάνωση.

Έλληνες βουλευτές έχουν παρουσιάσει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η Eldorado Gold επιδοτεί την τοπική αστυνομία προκειμένου οι αστυνόμοι να λειτουργούν ως ιδιωτικοί φύλακες της εταιρίας. Η Διεθνής Αμνηστία κατάγγειλε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το 2013 από την ελληνική κυβέρνηση για την βίαιη αστυνομική καταστολή και την ποινικοποίηση του τοπικού κινήματος αντίστασης.
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/LOW_Nikos-Pilos-Gold-014-1030x686.jpg
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/02/LOW_Nikos-Pilos-Gold-010-1030x687.jpg
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/02/LOW_Nikos-Pilos-Gold-011-1030x687.jpg
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/02/Nikos-Pilos-Gold-Cover-006-2048x1365-web-1030x686.jpg
  • Locals fighting to hold onto their homes © Nikos Pilos
Διαμαρτυρία | Οι ντόπιοι διαμαρτύρονται ενάντια στην Eldorado Gold και στις εργασίες εξόρυξης © Φωτογραφία: Νίκος Πηλός
Πως η Eldorado Gold
φοροαποφεύγει μέσω ολλανδικών θυρίδων
«Στο σημερινό διεθνές φορολογικό περιβάλλον, το καθεστώς για εταιρείες συμμετοχών στην Ολλανδία εξακολουθεί να είναι το πλέον δημοφιλές καθεστώς συμμετοχών στον κόσμο. Ο κύριος λόγος γι’ αυτήν την δημοφιλία είναι η χαμηλή φορολόγηση (συνήθως 0% φορολογία), η ευελιξία του Ολλανδικού εταιρικού και φορολογικού δικαίου και το σχετικά χαμηλό κόστος ίδρυσης και ετήσιας συντήρησης.»
Tax Consultants International
Στη διεύθυνση Barbara Strozzilaan 101 στα προάστια του Άμστερνταμ υπάρχει ένα γραμματοκιβώτιο στον τοίχο ενός κτιρίου γραφείων . Αυτό το γραμματοκιβώτιο το χρησιμοποιούν περισσότερες από 70 διεθνείς εταιρίες. Εταιρίες-θυρίδες ονομάζονται οι Ολλανδικές εταιρίες που δεν είναι τίποτα άλλο από μια διεύθυνση, χωρίς καμία πραγματική ή εμπορική δραστηριότητα. Χρησιμοποιούνται κυρίως για να μεταφέρονται χρήματα εντός των εταιριών σε χώρες με μικρότερους φορολογικούς συντελεστές. 12 από τις 70 εταιρίες-θυρίες που βρίσκονται στην συγκεκριμένη διεύθυνση ανήκουν στην Eldorado Gold. Όλες αυτές οι εταιρίες έχουν συνολική αξία ενεργητικού κεφαλαίου περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ.

Με τη βοήθεια Ολλανδών φοροτεχνικών εμπειρογνωμόνων η Eldorado Gold έστησε το 2012 ένα περίπλοκο σύστημα εσωτερικού δανεισμού της εταιρίας μεταξύ των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, τις θυρίδες στην Ολλανδία και ενός γραφείου στον φορολογικό παράδεισο στα νησιά Μπαρμπάντος. Η θυγατρική Ελληνικός Χρυσός ΑΕ χρηματοδοτεί τις δραστηριότητές της με τη έκδοση ομολόγων που αγοράζονται εξολοκλήρου από τις Ολλανδικές εταιρίες θυρίδες. Οι Ολλανδικές εταιρίες με τη σειρά τους χρηματοδοτούνται με δάνεια από την εταιρία της Eldorado Gold με έδρα τα νησιά Μπαρμπάντος. Με αυτό τον τρόπο τα κεφάλαια κινούνται από την Ελλάδα στην Ολλανδία και από εκεί στα Μπαρμπάντος μένοντας ουσιαστικά αφορολόγητα.
http://www.thepressproject.gr/infographic_profit-shifting.png
Κατά την απόκρυψη κερδών, δημιουργούνται ή διογκώνονται κόστη σε λειτουργικές θυγατρικές και αφαιρούνται από το κέρδος, μειώνοντας έτσι την φορολογία εταιρικού εισοδήματος.
Η παρούσα έκθεση εξέτασε μόνο μία δυνατότητα φοροαποφυγής, συγκεκριμένα, την απόκρυψη κερδών μέσω δανειακής χρηματοδότησης: οι δραστηριότητες της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ, θυγατρικής της Eldorado Gold στην Ελλάδα, χρηματοδοτούνται με την έκδοση ομολόγων, που είναι μορφή δανεισμού και επί των οποίων η θυγατρική πρέπει να πληρώνει τόκους στους κατόχους τους. Όλα τα ομόλογα αγοράστηκαν από Ολλανδικές θυγατρικές, δύο απ’ τις οποίες χρηματοδοτούνται με δάνεια από μια θυγατρική στα Μπαρμπάντος. Οι τόκοι μεταφέρονται λοιπόν από την Ελλάδα στην Ολλανδία κι από κει στα Μπαρμπάντος.
Αυτή η δομή χρηματοδότησης μέσω Ολλανδίας – αντί, για παράδειγμα, απευθείας χρηματοδότησης από την Καναδική μητρική εταιρεία – έχει γλιτώσει για την Eldorado Gold (κι έχει κοστίσει στην ελληνική κυβέρνηση) περισσότερα από 700.000€ σε φόρους παρακράτησης μέσα σε δύο χρόνια και 1,7εκ€ σε φόρο εταιρικού εισοδήματος μέσα σε πέντε χρόνια.
Η Eldorado Gold με την βοήθεια της Ολλανδίας εγκατέστησε ένα σύστημα φοροαποφυγής αξιοποιώντας τα κενά στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και στα εθνικά συστήματα φορολόγησης. Σχεδίασε προσεκτικά τις δομές φουσκώνοντας το κόστος στην Ελλάδα και μειώνοντας τα τρέχοντα (και πιθανόν και τα μελλοντικά) φορολογητέα κέρδη. Με τη χρήση αυτών των δομών η Eldorado Gold κατέβαλλε στην Ελλάδα μικρότερο φόρο εισοδήματος την ώρα που χρειάζεται απεγνωσμένα έσοδα προκειμένου να πληρώσει τις βασικές δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης, της ασφάλισης και των υποδομών της εκπαίδευσης.

Αυτή η επιθετική φοροαποφυγή είναι νόμιμη και μερικές φορές προωθείται από την Ευρώπη και την ολλανδική κυβέρνηση η οποία συμμετέχει ενεργά προσφέροντας μυστικές προσαρμοσμένες φορολογικές συμφωνίες στις εταιρίες που εγκαθιδρύουν εταιρίες θυρίδες στην Ολλανδία.

Οι μεγάλες πολυεθνικές χρησιμοποιούν επιθετικές δομές φοροαποφυγής προκειμένου να μεταφέρουν τα έσοδά τους από χώρες με μεγάλους φορολογικούς συντελεστές σε χώρες με μικρούς αποφεύγοντας την καταβολή φόρου εισοδήματος στις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται δημιουργώντας έτσι επιπλέον κέρδος.

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η επένδυση της Eldorado Gold στα ορυχεία χρυσού θα φέρει οποιοδήποτε δημοσιονομικό όφελος στην οικονομία της Ελλάδας.
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/LOW_mine_01-1030x687.jpg
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/LOW_mine_02-1030x687.jpg
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/LOW_mine_05-1030x687.jpg
  • http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/LOW_mine_03-1030x687.jpg
Eldorado Gold | Το ορυχείο στο Στρατώνι και οι πινακίδες διαμαρτυρίας εναντίον του © Φωτογραφίες από Νίκο Πηλό και Ilona Hartief
Το φορολογικό δίκαιο της ΕΕ και της Ολλανδίας
διαβρώνει την φορολογητέα βάση της Ελλάδας
«Μπορεί να είναι νόμιμο, αλλά είναι ανήθικο να επιτρέπεται η λεηλασία των φυσικών πόρων σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου με μόνο όφελος αυτό των επενδυτών.»
Jamie Kneen, Canada Mining Watch
Κήποι με τουλίπες, ανεμόμυλοι, καφετέριες και το μουσείο του Βαν Γκογκ ... Ποια νομίζετε ότι είναι η πιο προσοδοφόρα τουριστική ατραξιόν στην Ολλανδία; Μπορεί να εκπλαγείτε αν μάθετε ότι ο πλέον προσοδοφόρος τομέας είναι ο εκλεπτυσμένος, ασφαλισμένος τομέας των δομών φοροελαφρύνσεων που προσφέρονται σε πολυεθνικές εταιρίες μέσω των ανύπαρκτων εταιριών θυρίδων.

Η Ολλανδία είναι μια από τις μεγαλύτερες χώρες στον τομέα της επιθετικής φοροαποφυγής και έχει δημιουργήσει μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία που προωθεί και πουλάει υπηρεσίες φορολογίας σε πολυεθνικές εταιρίες.

Παρόλο που η Ολλανδία έχει λιγότερους από 17 εκατομμύρια κατοίκους και η χώρα θα χωρούσε τέσσερις φορές στην πολιτεία Φλόριντα των ΗΠΑ η Ολλανδία είναι στην πραγματικότητα ο μεγαλύτερος επενδυτής σε όλο τον κόσμο, ακόμα και από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Και αυτό γιατί μεγάλο μέρος των παγκόσμιων επενδύσεων περνάνε από ολλανδικές εταιρίες-θυρίδες κάθε χρόνο.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις (όταν μια επιχείρηση επενδύει από τη μια χώρα στην άλλη) τόσο εντός της Ολλανδίας όσο και εκτός μετριέται σε τρισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο το 80% των χρημάτων απλά περνάνε από την χώρα χρησιμοποιώντας τις εταιρίες-θυρίδες.
http://www.thepressproject.gr/infographic_liggend_III1.png
Το Ολλανδικό κράτος διαδραματίζει κεντρικό ρόλο ως «αγωγός» για την διευκόλυνση της κινητικότητας των χρημάτων μέσω της Ολλανδίας και κατ' ουσία διευκολύνει την φοροαποφυγή των πολυεθνικών.

Από τη στιγμή που οι εταιρίες-θυρίδες ιδρύονται νόμιμα απολαμβάνουν τα προνόμια του Ολλανδικού φορολογικού συστήματος χωρίς να έχουν καμία πραγματική δραστηριότητα ή υπαλλήλους στην χώρα. Χρησιμοποιώντας το σύστημα για την αποφυγή διπλής φορολογίας η Ολλανδία στην πραγματικότητα προσφέρει μια διαδρομή προς την μη φορολόγηση.

Η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο είναι οι δύο μεγαλύτερες χώρες στις άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ξεπερνώντας το 40% των συνολικών επενδύσεων. Περίπου το 80% των επενδύσεων που γίνονται στην Ελλάδα περνάνε από ολλανδικές εταιρίες-θυρίδες αποδεικνύοντας ότι η Ολλανδία λειτουργεί ως «αγωγός» για τις περισσότερες μεγάλες εταιρίες που επενδύουν στην Ελλάδα. Οι ίδιες οι εταιρίες αποφεύγουν να πληρώνουν τον ανθολογούμενο φόρο στη χώρα μας μέσω αυτών των θυρίδων.

Η Ολλανδία στην πραγματικότητα διευκολύνει την διάβρωση της φορολογικής βάσης στην Ελλάδα σε πολύ μεγάλη κλίμακα, ενώ την ίδια ώρα δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη για την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας και τη σοβαρή ανθρωπιστική κρίση που προκαλεί η απώλεια των βασικών δημόσιων παροχών εξαιτίας της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Αντίθετα η Ολλανδική κυβέρνηση που επιτείνει την κρίση στην Ελλάδα στηρίζει τις πολιτικές λιτότητας που επιβάλει η Τρόικα. Μέτρα που προκάλεσαν καταστροφικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις στην Ελλάδα.
http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/infographic_liggend_II1.png
Η κρίση στην Ευρώπη
Οικονομική και ανθρωπιστική
«Οι πολιτικές λιτότητας απέτυχαν στην Ελλάδα. Κατέστρεψαν την οικονομία και άφησαν μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού άνεργο. Η κρίση είναι ανθρωπιστική»
Αλέξης Τσίπρας, Πρωθυπουργός της Ελλάδας
Η Ελλάδα βρίσκεται στην χειρότερη οικονομική κρίση από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο με τους ιστορικούς και τους οικονομολόγους να συγκρίνουν την σημερινή κατάσταση με τον «κανόνα του χρυσού στην οικονομική καταστροφή της μεγάλης ύφεσης».

Ένας στους τέσσερις δεν έχει πια δουλειά. Η νεανική ανεργία -ανάμεσα στους νέους που βρίσκονται ακόμα στην Ελλάδα- ξεπερνάει το 60%. Η παιδική φτώχεια ανέβηκε στο 40,5% το 2015 από το 23% το 2008 ενώ οι περικοπές στις υπηρεσίες υγείας έχουν προκαλέσει δραματικές συνέπειες στον τομέα της υγείας. Το εξειδικευμένο περιοδικό για την υγεία The Lancet περιγράφει την έλλειψη υπηρεσιών υγείας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης ως «τραγωδία του συστήματος υγείας» και αναφέρεται στους ανθρώπους που έχουν βρεθεί εκτός του συστήματος υγείας, της αύξησης της ανεργίας, της δραματικής αύξησης των αυτοκτονιών, των ψυχικά ασθενών και της ποιότητας στην αντιμετώπιση των μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Τα μέτρα λιτότητας έχουν οδηγήσει σε οικονομική και ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα. Το μέτρα λιτότητας επιβλήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος σωτηρίας από την Τρόικα και περιλαμβάνουν την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, την μεγάλης κλίμακα ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και τη δημοσιονομική εξυγίανση μέσω της αύξησης των φόρων.

Η Ελλάδα έχει δεχτεί δύο προγράμματα προσαρμογής που επιβλήθηκαν την πρώτη φορά το 2010 και την δεύτερη το 2012. Τα χρήματα όμως αντί να βοηθήσουν στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας σε ποσοστό πάνω από 75% επέστρεψαν στον ευρωπαϊκό οικονομικό τομέα - μεταξύ άλλων στις γερμανικές, τις γαλλικές, τις βρετανικές και τις ολλανδικές τράπεζες- αφήνοντας ελάχιστα στην ίδια την Ελλάδα. Ακόμα περισσότερο το τοξικό μίγμα της μείωσης των δημοσίων δαπανών και των ιδιωτικοποιήσεων πέτυχαν το αντίθετο της ανάπτυξης. Στην περίοδο 2007-2013 η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε σχεδόν κατά το ένα πέμπτο, η εγχώρια ζήτηση μειώθηκε κατά το ένα τέταρτο, οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά το ήμιση και το δημόσιο χρέος αυξήθηκε περισσότερο από το ένα τρίτο.

Η ελληνική κρίση έχει περιπλεχθεί και επιδεινωθεί εξαιτίας της δράσης των ξένων εταιριών όπως η Eldorado Gold που αποφεύγουν να πληρώσουν τους φόρους τους στην Ελλάδα. Το δίκτυο της Eldorado Gold που χρηματοδοτείται από ολλανδικές εταιρίες-θυρίδες εξαφανίζουν τα πιθανά κέρδη που θα προέκυπταν στην Ελλάδα από την εκμετάλλευση των ορυχείων τα οποία θα έπρεπε να φορολογούνται στην Ελλάδα προκειμένου η κυβέρνηση να αποκομίσει έσοδα που θα χρησιμοποιήσει για να καλύψει το κόστος των δημόσιων υπηρεσιών.

Αλλά όταν ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση το 2009 και η Τρόικα επέβαλλε τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα το βάρος της αυξημένης φορολογίας μετατοπίστηκε ακόμα περισσότερο από τις εταιρίες προς τους εργαζόμενους της μεσαίας τάξης με αποτέλεσμα πολλές οικογένειες να σουν πλέον σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.
http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/3674326-1030x689.jpg
Η ελληνική κρίση | Περισυλλογή απορριμμάτων κατά το μήκος του δρόμου στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης από ανθρώπους που προσπαθούν να διασωθούν από τα σκουπίδια της πόλης. © Φωτογραφία: Orhan Tsolak
Κάλεσμα
σε δράση
«Είναι οι πολίτες που κάνουν πολιτική. Αν οι πολίτες δεν ασχολούνται με την πολιτική, θα ασχοληθούν άλλοι. Κι αυτό τους ανοίγει την πόρτα να σας κλέψουν την δημοκρατία, τα δικαιώματά σας και το πορτοφόλι σας»
Πάμπλο Ιγκλέσιας, Γενικός Γραμματέας του Podemos
Μια ιστορική ευκαιρία
Στον πυρήνα του τρέχοντος πολιτικού και οικονομικού συστήματος στην Ευρώπη βρίσκονται πολιτικές που δημιουργούν οικονομικές και κοινωνικές απώλειες με βλάβη του δημοσίου. Την ίδια στιγμή, τα ιδιωτικά κέρδη προωθούνται ενεργά και προστατεύονται από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Στην Ελλάδα, αυτό το καθεστώς διαταράχθηκε πρόσφατα από την σαρωτική νίκη του κόμματος ΣΥΡΙΖΑ που είναι κατά της λιτότητας. Στην Ισπανία, 150.000 άνθρωποι πρόσφατα μαζεύτηκαν στην Πουέρτα ντελ Σολ της Μαδρίτης σε συγκέντρωση για τον ένα χρόνο του αριστερού κόμματος Podemos («μπορούμε»), που έχει πραγματική πιθανότητα να κερδίσει τις φετεινές εθνικές εκλογές. Η εντολή που δόθηκε από το κοινό προς αυτά τα νέα πολιτικά κόμματα είναι σαφής: σταματήστε τα μέτρα λιτότητας και αναδιανείμετε τον πλούτο από τους πλούσιους στους φτωχούς. Αυτή η απαίτηση μας παρέχει μια μοναδική ευκαιρία να αλλάξουμε τις πολιτικές απαντήσεις της Ελλάδας, της Ισπανίας και της ΕΕ στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους και να αναπτύξουμε εναλλακτικές που προωθούν την κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη.

Σε οξεία αντίθεση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις, η νεοεκλεγείσα ελληνική κυβέρνηση έχει ταχθεί δημόσια εναντίον του σχεδίου εξόρυξης της Eldorado Gold. Ο νέος αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Γιάννης Τσιρώνης, ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα αναθεωρήσει όλες τις άδειες που δόθηκαν στην Eldorado Gold. Όμως δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα ακύρωση της σύμβασης και διακυβεύονται μεγάλα συμφέροντα:

2,7 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ – σχεδόν το μισό παγκόσμιο ενεργητικό της εταιρείας – έχουν επενδυθεί στην Ελλάδα. Θα πρέπει επίσης να βρεθεί λύση για τις όποιες απώλειες θέσεων εργασίας από το κλείσιμο ή την αποκλιμάκωση της μεταλλευτικής δραστηριότητας.
http://read.somo.nl/wp-content/uploads/2015/01/lou02-1030x686.jpg
Ελληνική κρίση | © Φωτογραφία: Louisa Gouliamaki
Υπάρχει τώρα μία μοναδική ευκαιρία να κλείσει το κενό φορολογίας στην ΕΕ και να αλλάξουν οι πολιτικές διάσωσης της Τρόικας που έχουν εξυπηρετήσει μέχρι τώρα κυρίως ιδιωτικά συμφέροντα. Και τα δύο οδηγούν σε μαζική αναδιανομή πλούτου από τους φτωχούς στους πλούσιους. Γερμανικές, Γαλλικές και άλλες τράπεζες της ΕΕ έχουν δώσει επισφαλή δάνεια με υψηλό περιθώριο κέρδους στην Ελλάδα. Όταν τα δάνεια δεν μπορούσαν πλέον να εξυπηρετούνται, η διάσωση της Τρόικας μετέτρεψε αυτό το ιδιωτικο χρέος σε δημόσιο. Το 2010 το Ελληνικό δημόσιο χρέος βρισκόταν στο 100% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Μετά το πρόγραμμα της Τρόικας, το ποσοστό ανέβηκε στο 175%. Η Ελληνική κρίση είναι στην πραγματικότητα μια κρίση των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Η περίπτωση εταιρικής φοροαποφυγής της Eldorado Gold – όπως και οι τεράστιες ποσότητες χρημάτων που ρέουν εκτός Ελλάδας μέσω εταιρειών-βιτρίνα στην Ολλανδία και το Λουξεμβούργο – καταδεικνύουν ότι ούτε η ευθύνη για το Ελληνικό φορολογικό κενό βρίσκεται μόνο στο Ελληνικό κράτος. Ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάνης Βαρουφάκης, αναγνώρισε ότι η Ελλάδα «έχει σοβαρό πρόβλημα φοροαποφυγής μέσω της τιμολόγησης μεταβιβάσεων» και ζήτησε από τους Γερμανούς και Ευρωπαίους εταίρους του να υποστηρίξουν μια διασυνοριακή λύση. Η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο και η ΕΕ έχουν φορολογικά και επενδυτικά καθεστώτα που διευκολύνουν την διάβρωση της φορολογητέας βάσης και θέτουν σε προτεραιότητα το ιδιωτικό έναντι του δημοσίου συμφέροντος. Αυτό στερεί την Ελλάδα από απαραίτητους εθνικούς πόρους για την χρηματοδότηση βασικών κοινωνικών υπηρεσιών. Κάτι που έχει συνεισφέρει σ’ αυτό το μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο είναι η (επαν-)εμφάνιση των από τα κάτω, κοινοτικών κινημάτων αλληλεγγύης. Πρωτοβουλίες κοινωνικής και οικονομικής υποστήριξης έχουν αναπτυχθεί ως απάντηση στην αποτυχία κρατικών υπηρεσιών.

Όμως, μαζί με την προσφορά άμεσης στήριξης, εφαρμόζουν επίσης δημοκρατική λήψη αποφάσεων και συλλογική δράση. Ένας δημοσιογράφος σχολίασε για το κίνημα αλληλεγγύης στην Ελλάδα: «είναι ένα τελείως νέο μοντέλο – και λειτουργεί». Αυτή η φράση είναι αποκαλυπτική σε δύο επίπεδα. Πρώτον, η δημοκρατία από τα κάτω και η αλληλεγγύη δεν είναι νέα, έχουν ανθηρή ιστορία στην Ευρώπη, αλλά η παρουσίασή τους ως κάτι καινούργιου δείχνει την έκταση στην οποία η θατσερική ιδεολογία του «Καμμιά Εναλλακτική» (στον καπιταλισμό) και του «Όχι Κοινωνία» (μόνο άτομα) έχει διαπεράσει όχι μόνο την πολιτική στην Ευρώπη αλλά και το συλλογικό φαντασιακό. Δεύτερον, αυτό το σχόλιο δηλώνει ότι το συλλογικό φαντασιακό μπορεί τώρα να στρέφεται προς την διερεύνηση των εναλλακτικών. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από την απόδειξη βιωσιμότητας των συλλογικών κοινοτήτων και από την αντίσταση στην κυριαρχία των αγορών.
Διαμαρτυρία και αλληλεγγύη
Δημοκρατικές και ισότιμες οικονομικές εναλλακτικές είναι εφικτές αλλά τα συστήματα αλλάζουν μόνον όταν οι άνθρωποι οργανώνονται και θέτουν τις εξουσίες προ των ευθυνών τους. Τότε οι λαμβάνοντες τις αποφάσεις θα πιεστούν να δημιουργήσουν συνθήκες υπό τις οποίες οι εναλλακτικές θα μπορούν να διερευνηθούν και να εφαρμοστούν. Έτσι, μια εναλλακτική οικονομικής δικαιοσύνης χρειάζεται επίσης και μια εναλλακτική στο παρόν δημοκρατικό σύστημα το οποίο είναι στενά συνδεδεμένο με επιχειρηματικά συμφέροντα. Μια απαραίτητη αντίπαλη δύναμη απαιτεί κινήματα ευρείας βάσης, χτισμένα πάνω σε δημοκρατικές αρχές και αλληλεγγύη. Ένα εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο για την Ευρώπη που θα υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον θα πρέπει να απαιτηθεί από όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Για αυτό χρειάζεται αλληλεγγύη προς την Ελλάδα, επί τη βάσει της κατανόησης ότι υπάρχει κοινό υλικό συμφέρον μεταξύ των απλών ανθρώπων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες για την ανάπτυξη αυτών των εναλλακτικών. Άλλωστε, τα χρήματα που δανείστηκε η Ελλάδα κάτω από μέτρα αυστηρής λιτότητας κατέληξαν σε ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι μακροοικονομικές ανισορροπίες απαιτούν πολιτικοοικονομικές λύσεις και τα πρώτα βήματα προς μια σωστή κατεύθυνση θα ήταν ο έλεγχος του χρέους, η ανάλυση και αξιολόγηση της διάθεσης δημόσιων πόρων, καθώς και η αποτροπή της φοροδιαφυγής. Οι Ευρωπαίοι πολίτες θα πρέπει να πιέσουν τις χώρες τους να σταματήσουν να υποστηρίζουν πολιτικές λιτότητας σε υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές οικονομίες και πολιτικές που μειώνουν τα δημόσια έσοδα άλλων χωρών.
Οικοδομώντας την γνώση
Οι εναλλακτικές απαιτούν γνώση που ποικίλλει από τεχνική έως πολιτική εξειδίκευση. Σε καθημερινή βάση κινήματα, ακαδημαϊκοί και οργανώσεις οικοδομούν αυτήν την τεχνογνωσία ως μια εναλλακτική στους κυρίαρχους θεσμούς και τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ. Οι εμπνεύσεις για εναλλακτικές συμπεριλαμβάνουν συνδικάτα, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, κοινοτικές ομάδες και πολιτικές οργανώσεις. Η συμμετοχή ή συνεισφορά σε υπάρχουσες οργανώσεις είναι ένας τρόπος δράσης. Η κοινωνική οργάνωση «στο δρόμο» – σε επιτροπές γειτονιάς και αυτοοργανωμένη οικονομική παραγωγή – μπορεί να εξελιχθεί σε καρποφόρες εναλλακτικές έναντι του τρέχοντος οικονομικού μοντέλου.
Για περισσότερες πληροφορίες και παραδείγματα συγκεκριμένων δράσεων, δείτε τους οργανισμούς και τις καμπάνιες που ακολουθούν:
› Ander Europa (Dutch)
For the full report on Eldorado Gold and the underlying research data, see this page:

Δεν υπάρχουν σχόλια: