Μια παγκόσμια γερμανική αυτοκρατορία του αυτοκινήτου συνθλίβεται αυτές τις μέρες υπό το βάρος ενός σκανδάλου που σύμφωνα με τους σχολιαστές δεν ταιριάζει στο προφίλ και στη φήμη που έχει αποκτήσει ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας Made in Germany. Ας ξεκινήσουμε από το γερμανικό τύπο που θέτει ερωτήματα και προβαίνει σε πικρές διαπιστώσεις για την VW.

«Δεν αρκεί μια συγγνώμη»

"Μια δημόσια συγγνώμη δε φτάνει"

«Ο ρυθμός με τον οποίο καταρρίπτεται αυτές τις μέρες ο μύθος VW κόβει την ανάσα και παράλληλα προκαλεί τεράστια ανησυχία», υποστηρίζει η Süddeutsche Zeitung του Μονάχου. «Η πτώση της μετοχής της είναι χωρίς προηγούμενο, όπως και η απώλεια της αξιοπιστίας της». Για τον αρθρογράφο της εφημερίδας Die Welt του Βερολίνου το σκάνδαλο ρίχνει βαριά τη σκιά του σε ολόκληρη τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία και εξηγεί γιατί: «Οι γερμανικές επιχειρήσεις είναι επιτυχημένες παγκοσμίως γιατί η ένδειξη Made in Germany αποτελεί εχέγγυο ότι το προϊόν ανταποκρίνεται απόλυτα στις προδιαγραφές. Πρόκειται για μια αρετή, η οποία δεσμεύει όλους τους γερμανούς επιχειρηματίες και ιδιαίτερα τους κατασκευαστές αυτοκινήτων», υπενθυμίζει η εφημερίδα.

Τα βλέμματα έπεσαν στον επικεφαλής της VW Μάρτιν Βίντερκορν, που χθες αρκέστηκε σε μια συγγνώμη. «Όταν ένας πρόεδρος του ΔΣ της δεύτερης σε μέγεθος αυτοκινητοβιομηχανίας του κόσμου παραδέχεται δημοσίως το λάθος του και ζητά συγγνώμη, δύο τινά μπορεί να ισχύουν: Είτε πρόκειται για ένδειξη μεγαλοσύνης, είτε για ανυπέρβλητο εγωισμό», υποστηρίζει η Weser Kurierαπό τη Βρέμη. «Διότι στα καθήκοντα ενός επικεφαλής συμπεριλαμβάνεται να υπηρετεί την εταιρεία του. Στην περίπτωση της VW χρειάζεται μια νέα αρχή και μάλιστα άμεσα. Μια συγγνώμη δεν αρκεί».

«Στο εδώλιο του κατηγορουμένου, όπως ο Τσίπρας»

Τι είναι εκείνο που μπορεί να κάνει μια παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία να χάσει το κύρο της;

Ενδιαφέρουσα η οπτική γωνία με την οποία αντιμετωπίζει ο ξένος τύπος το γερμανικό σκάνδαλο με τη VW. Η ιταλική εφημερίδα La Repubblica είναι ιδιαίτερα καυστική. «Οι Γερμανοί γνωρίζουν πολύ καλά περί τίνος πρόκειται, γιατί στη γλώσσα τους υπάρχει μια λέξη που συναντάται ακριβώς έτσι σε όλες τις άλλες γλώσσες, η λέξη χαιρεκακία, και περιγράφει αυτό που προκαλεί το σκάνδαλο της VW» παρατηρεί ο ιταλός αρθρογράφος. «Η Γερμανία, που τους προηγουμένους μήνες μετετράπη σε μεγάλο κατήγορο, βρίσκεται αυτές τις μέρες στο εδώλιο του κατηγορουμένου, εκεί που κάθισε και ο Τσίπρας, ο ‘μέγας κατηγορούμενος’, θέση που όπως φαίνεται έχει εγκαταλείψει». Η γαλλική Le Figaro καταθέτει τους προβληματισμούς της. «Πολυεθνικές με σχεδόν ανεξάντλητους οικονομικούς πόρους είναι σχεδόν αδύνατο να εμφανίζονται ως η προσωποποίηση της αρετής (…) οι δυσκολίες της VW δείχνουν το κόστος που μπορεί να προκύψει όταν παίζει κανείς με την ηθική και την ειλικρίνεια ακόμη κι αν πρόκειται για έναν πολυεθνικό όμιλο».

Οι Times του Λονδίνου αναφέρονται σε ένα δυνατό πλήγμα στην πιο ισχυρή οικονομική δύναμη της Ευρώπης. «Η κρίση στην VW είναι χωρίς αμφιβολία ενδεικτική για το τίμημα της απάτης (…) το πρόστιμο μπορεί να ανέλθει σε 18 δις δολάρια (…) Πρόκειται για το χειρότερο σκάνδαλο στην ιστορία της σύγχρονης Γερμανίας και θα μπορούσε να οδηγήσει στο τέλος της μαζικής παραγωγής κινητήρων ντίζελ». Τέλος η γαλλική οικονομική εφημερίδα les Echos διερωτάται: «Μα τι σκέφτηκαν οι ιθύνοντες για να θέσουν σε τέτοιο κίνδυνο το μέλλον του ομίλου; Τι ποσοστό αγοράς, τι πιθανό κέρδος δικαιολογεί αυτή την απόφαση;».

Παραίτηση Βίντερκορν στη σκιά ποινικών ευθυνών

Ο Μάρτιν Βίντερκορν ανακοίνωσε τελικά την παραίτησή του από τη θέση του επικεφαλής της αυτοκινητοβιομηχανίας. Στο μεταξύ στις ΗΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα για την αναζήτηση ποινικών ευθυνών.

Ο Μάρτιν Βίντερκορν ήταν μέχρι σήμερα επικεφαλής της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας VW. Νωρίς το απόγευμα ανακοίνωσε την παραίτησή του μετά την ολοκλήρωση μιας μαραθώνιας έκτακτης σύσκεψης του διευθυντηρίου των μεγαλομετόχων της VW. Ο Βίντερκορν αιτιολόγησε την παραίτησή του λέγοντας ότι είναι «προς το συμφέρον του ομίλου», μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου περί παραποίησης του συστήματος καταγραφής ρύπων, σημειώνοντας μάλιστα ότι «η VW χρειάζεται μια νέα αρχή αναφορικά και με τα πρόσωπα». Ο ίδιος τόνισε μάλιστα ότι αφήνει το δρόμο ελεύθερο προκειμένου να επιτευχθεί η αναγκαία ανανέωση.

Στο μεταξύ, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τις ΗΠΑ, υπάρχει ένα νομολογιακό προηγούμενο που θα πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα τον πρώην επικεφαλής της αυτοκινητοβιομηχανίας και τους μάνατζέρ της. Πριν από λίγες μέρες δικαστήριο της Ατλάντα καταδίκασε σε ειρκτή 28 χρόνων τον πρώην επικεφαλής του Peanutbutter Corporation of America, Στιούαρτ Παρνέλ. Σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση επέδειξε εγκληματική αμέλεια σε σχέση με το σκάνδαλο σαλμονέλας στο φυστικοβούτυρο της εταιρείας, τις χρονιές 2006 και 2007, με αποτέλεσμα 9 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.

«Συνθλίβει τον ανταγωνισμό»

H αμερικανίδα υπουργός Δικαιοσύνης Λορέτα Λιντς

Στην περίπτωση της VW βέβαια δεν υπάρχουν απώλειες ανθρώπινων ζωών, ωστόσο η απάτη με ψεύτικες τιμές καυσαερίων αποτελεί ποινικό αδίκημα, υποστηρίζει η Ντέμπορα Γκόρντον από την δεξαμενή σκέψης Carnegie Endowment for International Peace, διότι όχι μόνο παραβιάζει την αμερικανική νομοθεσία, αλλά συνθλίβει και τον ανταγωνισμό. «Οι άλλοι κατασκευαστές επένδυσαν χρήματα για την εξέλιξη των αυτοκινήτων τους ώστε να πληρούν τους κανονισμούς, αλλά η VW δεν το έκανε. Αυτό είναι πραγματικά εγκληματική πράξη που έγινε με την ανοχή της διοίκησης και που επιφέρει κυρώσεις», επισημαίνει.

Στην υπόθεση της VW η αμερικανική δικαιοσύνη μόλις ξεκίνησε τις έρευνες για τον εντοπισμό τυχόν ποινικών ευθυνών. Υπενθυμίζεται ότι στο σκάνδαλο με τη FIFA η αμερικανίδα υπουργός Δικαιοσύνης Λορέτα Λιντς ζήτησε από την Ελβετία να εκδώσει ανώτατους αξιωματούχους. Στις αρχές Σεπτεμβρίου το υπουργείο εξέδωσε νέες κατευθυντήριες γραμμές για ποινικές διώξεις μεμονωμένων ατόμων για έρευνες που αφορούν επιχειρήσεις. «Οι επιχειρήσεις μπορούν να τελούν εγκληματικές πράξεις μόνο μέσω φυσικών προσώπων από αίμα και σάρκα» διακαιολόγησε την απόφαση η υφυπουργός Δικαιοσύνης Σάλυ Γέιτς.

«Πιθανές ποινικές συνέπειες για τον Βίντερκορν»

"Να πάει αν κληθεί για ακρόαση στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης"

Στις περισσότερες περιπτώσεις ποινικών υποθέσεων μόνο επιχειρήσεις και σπάνια άμεσα υπεύθυνοι λογοδοτούν ενώπιον της δικαιοσύνης.Θα πρέπει επομένως ο πρώην επικεφαλής της VW να περιμένει ποινική δίωξη σε βάρος του;«Πρόκειται για την πρώτη περίπτωση που θα εφαρμοστεί η νέα αυστηρότερη κατευθυντήρια γραμμή του αμερικανικού υπουργείου», υποστηρίζει ο Ρίτσαρντ Πένα, συνεργάτης μεγάλης δικηγορικής εταιρείας. «Αλλά είναι δύσκολο να προεξοφλήσω τι θα κάνει το υπουργείο Δικαιοσύνης. Τώρα που διαβάζω τους όρους, νομίζω ότι είναι πολύ πιθανό».

Θα πρέπει όμως να υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι οι μάνατζερ της VW και προσωπικά ο Βίντερκορν είχαν γνώση της απάτης με τα καυσαέρια. Ούτως ή άλλως σύμφωνα με τον αμερικανό δικηγόρο η υπόθεση θα διερευνηθεί σε βάθος, θα αξιολογηθούν τα στοιχεία που επιβαρύνουν φυσικά πρόσωπα και μετά θα αποφασιστεί εάν θα τους αποδοθούν κατηγορίες. Η διαδικασία αναμένεται να διαρκέσει μερικές εβδομάδες. Μέχρι τότε ίσως ο πρώην επικεφαλής της VW και άλλοι μάνατζερ κληθούν για ακρόαση στο υπουργείο Δικαιοσύνης.