neosmetoikos: Μακριά από τις προσδοκίες η Σύνοδος των G8 και G20

Μακριά από τις προσδοκίες και τις αναγκαιότητες της εποχής στάθηκε η τριήμερη Διάσκεψη κορυφής των G8 στο Τορόντο του Καναδά – συγκεκριμένα στη λίμνη και τουριστικό θέρετρο Χάντσβιλ - κάνοντας την εκτίμηση ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη είναι ακόμη «εύθραυστη».. Με το ίδιο θέμα ασχολείται και η Σύνοδος των G20, στο επίκεντρο της οποίας τίθεται το σχέδιο φορολόγησης των τραπεζών.

Από τα συμπεράσματα της Συνόδου προκύπτει ότι δεν βρέθηκε κοινός τόπος μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών στο θέμα της ανάκαμψης της οικονομίας. Κι αυτό, παρά τις διαβεβαιώσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ περί «συναντίληψης Ε.Ε. – Η.Π.Α.» για το μείγμα της πολιτικής που οδηγεί σε ανάπτυξη.

Η αντιμετώπιση της φτώχειας … μπορεί να περιμένει

Οι ηγέτες των G8 εκτίμησαν ότι βρίσκονται μακριά από την επίτευξη των στόχων της Χιλιετίας για την Ανάπτυξη (OMD), που ορίστηκαν το 2000. Σύμφωνα με αυτούς προβλέπονταν η μείωση της ακραίας φτώχειας κατά το ήμισυ έως το 2015, η εγγύηση της στοιχειώδους εκπαίδευσης για όλους, η προώθηση της ισότητας των δύο φύλων και η αυτονόμηση των γυναικών, η μείωση της παιδικής θνησιμότητας, η βελτίωση της υγείας των μητέρων, η καταπολέμηση του AIDS, της ελονοσίας και άλλων ασθενειών, η προστασία του περιβάλλοντος και η δημιουργία μιας παγκόσμιας σύμπραξης για την ανάπτυξη.

Αντίθετα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αντί για τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια που είχαν προγραμματιστεί να δοθούν μέχρι το 2010, τελικά το ποσό αυτό έπεσε στα 18 δισεκατομμύρια δολάρια - αρκετά μακριά από τις δεσμεύσεις και υποσχέσεις των ισχυρών οικονομικά κρατών.

Oι εκπρόσωποι των G8, περισσότερο φειδωλοί αυτή τη φορά εξήγγειλαν ένα ποσό 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με στόχο τη μείωση των θανάτων των μητέρων και των βρεφών, που διογκώνεται ανησυχητικά στην υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία.

Έτσι η παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία χαρακτηρίστηκε από ορισμένους ως η χειρότερη εδώ και κάποιες γενιές ή από τη δεκαετία του 1930, δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην τήρηση των υποσχέσεων από τα ανεπτυγμένα κράτη, ιδιαίτερα απέναντι στην ήπειρο της Αφρικής.

Ας σημειωθεί ότι την πρώτη ημέρα της συνόδου κορυφής των G8 συμμετείχαν αφρικανοί ηγέτες από τη Σενεγάλη, το Μαλάουι, τη Νότιο Αφρική, τη Νιγηρία και την Αίγυπτο, επίσης, την Αϊτή και την Τζαμάικα οι οποίοι έφυγαν χωρίς να προβούν σε δηλώσεις.

Οι G8 ζήτησαν από τις αναπτυσσόμενες χώρες να «βοηθήσουν τον εαυτό τους» … (!) με την υιοθέτηση πολιτικών που προάγουν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της διαφθοράς.

Σε μια συνέντευξη, ο διευθύνων σύμβουλος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ngozi Okonjo-Iweala ότι τα ισχυρά κράτη δεν πρέπει να ξεχνούν τις υποσχέσεις τους για βοήθεια.

«Είναι αλήθεια ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται να βοηθήσουν τους εαυτούς τους - και είναι διατεθειμένες να βοηθήσουν τους εαυτούς τους - αλλά την ίδια στιγμή οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει επίσης να θυμηθούν τις υποχρεώσεις που ανέλαβαν,» δήλωσε στο Reuters Insider.

Ο Okonjo-Iweala, πρώην Νιγηριανός υπουργός Οικονομικών, ο οποίος ηγήθηκε σε μια εκστρατεία κατά της διαφθοράς, δήλωσε ότι η χορήγηση λιγότερων πόρων στις φτωχές χώρες οδηγεί περισσότερες μητέρες και τα βρέφη τους στο θάνατο.

"Όλοι κατανοούν τη δύσκολη θέση αυτών των χωρών αλλά να θυμάστε ότι μιλάμε για τη ζωή εδώ», είπε, «Κάθε φορά που δεν είμαστε σε θέση να καταλήξουμε στην παροχή πόρων, αυτό σημαίνει ότι περισσότερες μητέρες θα πεθάνουν και διατηρείται μια μεγάλη ανισότητα μεταξύ των ανεπτυγμένων και αναπτυσσομένων χωρών,» πρόσθεσε ο Okonjo-Iweala.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις 350.000 μητέρες και 8,8 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που προλαμβάνονται και να περιορίζονται από την κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη.

Φτωχά τα αποτελέσματα, λοιπόν, στο καίριο θέμα της αντιμετώπισης της φτώχειας και των οικονομικών ανισοτήτων.

Διαφωνίες και αντιθέσεις και για τον τρόπο εξόδου από την κρίση

Οι εργασίες της συνόδου έλαβαν χώρα στη σκιά της αντιπαράθεσης Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρώπης για τον ενδεδειγμένο τρόπο υπέρβασης της κρίσης. Ο Μπαράκ Ομπάμα κατηγορεί την ΕΕ και κυρίως τη Γερμανία ότι με την πολιτική της σταθεροποίησης των δημοσιονομικών και τα πακέτα περικοπών πλήττει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.

Στο μεταξύ, η ΕΕ απορρίπτει αυτές τις κατηγορίες και οι οποίες τη θέλουν να μην έχει υπό τον έλεγχό της τα χρέη των κρατών-μελών. «Το συνολικό δημόσιο χρέος των χωρών της ευρωζώνης είναι μικρότερο από το χρέος της Ιαπωνίας ή των ΗΠΑ», υπογράμμισε στο Τορόντο ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.

Ακριβώς λόγω διαφωνιών υπήρξε αναβολή σε ορισμένες κρίσιμες αποφάσεις ιδιαίτερα στο ζήτημα της φορολόγησης των τραπεζών.

Tο φθινόπωρο παραπέμπονται οι κρίσιμες αποφάσεις για τη νέα χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική. Με δεδομένη τη διαφωνία, κυρίως μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ, για τον ενδεδειγμένο τρόπο υπέρβασης της κρίσης και ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας, οι ηγέτες των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου ανέβαλαν για το Νοέμβριο και την επόμενη συνάντησή τους τη λήψη των σχετικών αποφάσεων που αφορούν στη μεταρρύθμιση του χρηματοοικονομικού συστήματος.

Μέρκελ: "Είμαστε στα μισά του δρόμου"

Παρόλα αυτά η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις: "Θα έλεγα ότι είμαστε στα μισά του δρόμου, αλλά έχουμε καταφέρει και πολλά. Για να πετύχουμε όμως μια νέα χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική θα πρέπει να γίνουν ακόμη αρκετά βήματα", είπε η Άνγκελα Μέρκελ για να συμπληρώσει: "Μιλήσαμε πολύ ανοιχτά αναφορικά με το ερώτημα ποιον δρόμο θα πρέπει να ακολουθήσουμε προκειμένου να επιτύχουμε βιώσιμη και διαρκή ανάπτυξη. (σσ. Οι θέσεις μου) ότι γι΄ αυτό χρειαζόμαστε υγιή οικονομικά, ότι δεν μπορούμε να ζούμε σε βάρος του μέλλοντος και ότι πρέπει να μειώσουμε τα ελλείμματά μας, έτυχαν θετικής αποδοχής. Και αυτό το θεωρώ μεγάλη επιτυχία".

Δεν φάνηκε να ισχύει όμως το ίδιο και για την πρόταση φορολόγησης των χρηματιστηριακών συναλλαγών. Κατά της πρότασης εμφανίστηκαν μεταξύ άλλων ο Καναδάς αλλά και οι αναδυόμενες Βραζιλία και Κίνα. Απροσδόκητα θετικά σχόλια απέσπασε ωστόσο η πρόταση περί τραπεζικής εισφοράς. Έτσι και ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα τάσσεται υπέρ της συμμετοχής των τραπεζών στο κόστος της κρίσης με αυτό τον τρόπο.

Σύνοδος της σπατάλης;

Στο μάτι των Αμερικανών και όχι μόνο είναι η γερμανική πολιτική περικοπών για τον περιορισμό των δημόσιων ελλειμμάτων. Για αυτό και η Γερμανία δέχεται πιέσεις να ενισχύσει την εσωτερική της κατανάλωση και την αγοραστική δύναμη των Γερμανών.

Η διαμάχη για την ενδεδειγμένη στρατηγική απειλεί να επισκιάσει αυτή τη σύνοδο βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τη μεταρρύθμιση του χρηματο-οικονομικού τομέα που θέλει ο επίτροπος ανταγωνισμού Μισέλ Μπαρνιέ. «Υπενθυμίζω ότι υπήρξαν μέρες που πάνω από τις μισές συναλλαγές διεκπεραιώθηκαν στα χρηματιστήρια. Υπάρχει λοιπόν ένα συστημικό ρίσκο που έχει διαγνώσει η G20 και αυτό επιβάλλει τη ρυθμιστική εποπτεία», λέει ο Μπαρνιέ.

Πολλά είναι τα θέματα της ατζέντας στη σύνοδο του Καναδά. Και ο χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους οι ηγέτες είναι περιορισμένος.

18 ώρες προβλέπει το πρόγραμμα για το Χάντσβιλ και το Τορόντο.

Άλλο τόσο δυσανάλογο είναι το κόστος αυτής της συνόδου, 900 εκ. ευρώ κοντά ένα δισεκατομμύριο και μάλιστα σε περίοδο παγκόσμιας κρίσης.

Κάποια γενικότερα σχόλια για τη Σύνοδο των G20

Πρόκειται για την τέταρτη συνάντηση κορυφής της ομάδας από τα τέλη του 2008 στην Ουάσιγκτον, εν μέσω της οικονομικής κρίσης. Οι χώρες των G20 αντιπροσωπεύουν το 80% του παγκόσμιου εμπορίου, και έχουν καταστεί το κύριο φόρουμ συζήτησης για τα οικονομικά και δημοσιονομικά θέματα.

Υπενθυμίζεται ότι οι G20 συμπεριλαμβάνουν τις χώρες του G8 (Καναδάς, Γερμανία, Γαλλία, ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ρωσία) και δώδεκα άλλες οικονομίες από τις μεγαλύτερες στον κόσμο (Νότια Αφρική, Σαουδική Αραβία, την Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Κίνα, Νότια Κορέα, Ινδία, Ινδονησία, Μεξικό, Τουρκία και ΕΕ).

Η πρόκληση που αναδεικνύεται είναι η εδραίωση της ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο – ανάπτυξη που εξακολουθεί να θεωρείται εύθραυστη και ανασφαλής. Στο πλαίσιο αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με άλλες χώρες όπως η Ινδία, έχουν εκφράσει την ανησυχία για τις δημόσιες πολιτικές για τη μείωση του ελλείμματός που ανακοινώθηκαν από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες στο όνομα αντιμετώπισης της οικονομικής θύελλας που προσχηματικά ξεκίνησε από την Ελλάδα.

Η κύρια πηγή της παγκόσμιας ανάπτυξης σήμερα είναι η οικονομία της Κίνας και άλλων μεγάλων αναδυόμενων χωρών, οι οποίες μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες για τα προβλήματα του χρέους των παλαιών βιομηχανικών χωρών. Στους G20, το χρέος των τελευταίων αναμένεται να φτάσει στο 107,7% κατά το τρέχον έτος, έναντι του 80,2% το 2007 στην αρχή της κρίσης, ενώ η πρόβλεψη για τις αναδυόμενες χώρες της ομάδας είναι 37%.

Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, οι ηγέτες των 20 ανεπτυγμένων και αναδυόμενων χωρών (G20) αναμένεται να καθορίσουν σήμερα τους στόχους για τη μείωση των ελλειμμάτων, ενώ ο Καναδάς, που φιλοξενεί τη σύνοδο, εκτιμά ότι θα μπορούσαν να μειωθούν τα ελλείμματα στο μισό μέχρι το 2013.

«Το γεγονός ότι η ομάδα G20 είναι έτοιμη να αποδεχτεί στόχους είναι ενθαρρυντικό», υπογράμμισε σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο. «Είναι μια απόδειξη της προθυμίας της για συντονισμό των πολιτικών της», πρόσθεσε.

Η πρόταση για μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων στο μισό μέχρι το 2013 προήλθε, λοιπόν, από τον πρωθυπουργό του Καναδά, Στίβεν Χάρπερ. Ο βασικός στόχος της είναι να συμβιβάσει την πρόθεση των Ευρωπαίων να ανακτήσουν το συντομότερο δυνατόν τον έλεγχο στα δημόσια οικονομικά και την επιθυμία των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας να αυξηθούν οι δαπάνες ώστε να υποστηριχθεί η οικονομική ανάκαμψη που παραμένει εύθραυστη.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκής Ένωσης, Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ, διαβεβαίωσε, στην ίδια συνέντευξη Τύπου, ότι «δεν υπάρχει καμία αντίφαση μεταξύ του ελέγχου των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της υποστήριξης της ανάπτυξης».

Αντίθετα, όμως, ο υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας, Mantega Guida, επέκρινε τους προτεινόμενους στόχους για μείωση στο ήμισυ των δημοσιονομικών ελλειμμάτων τους μέχρι το 2013, λέγοντας ότι αυτή θα μπορούσε να απειλήσει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.

«Εγώ είμαι υπέρ των στόχων, αλλά στόχων που θα συμβαδίζουν με την ανάπτυξη», δήλωσε στους δημοσιογράφους το Σάββατο, προσθέτοντας ότι οι στόχοι των G20 είναι «πάρα πολύ σκληροί» για ορισμένες χώρες ενώ η Βραζιλία έχει ήδη αντιμετωπίσει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της.

Η συμφωνία, επίσης, θα επιδοκιμάζει τα μέτρα λιτότητας που υιοθετήθηκαν από τη Βρετανία, η οποία η έχει το μεγαλύτερο έλλειμμα από τις χώρες του G20, ενώ θα αναγνωρίζει τις ανησυχίες των ΗΠΑ πως η μείωση δεν θα απαιτηθεί από χώρες που δεν έχουν μπει σε πορεία ανάκαμψης.

Οι αντιδράσεις των ΜΚΟ

Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις αντέδρασαν αρνητικά στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής του G8, κρίνοντάς τα «ανεπαρκή» στους τομείς του περιβάλλοντος ή του αγώνα κατά της φτώχειας.

Το γεγονός ότι δεν υπάρχει συμφωνία στο ζήτημα της φορολόγησης των χρηματιστηριακών συναλλαγών φάνηκε να εξοργίζει τον εκπρόσωπο της μή κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam, Γιορν Καλίνσκι: "Όταν πραγματοποιούνται το G8 και το G20 σχεδόν μαζί, τότε έχεις μια μοναδική ευκαιρία να συνδυάσεις θέματα αναπτυξιακής βοήθειας με ζητήματα που άπτονται της οικονομικής κρίσης. Θα ήταν λοιπόν λογικό να ζητήσεις από εκείνους που φέρουν μεγάλη ευθύνη για την κρίση να λογοδοτήσουν και να πληρώσουν για τη ζημία. Το σημαντικό είναι να μπουν πολλά λεφτά στα ταμεία με εισφορές και φόρους. Έτσι οι χώρες θα μπορούσαν για παράδειγμα να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους όσον αφορά την παροχή αναπτυξιακής βοήθειας".

Το ότι η G8 αθέτησε τις υποσχέσεις της στο θέμα της αναπτυξιακής βοήθειας το παραδέχονται και οι ίδιοι, θα πει ο κ. Καλίνσκι: "Όχι μόνον ότι δεν είπαν τίποτα καινούριο, αλλά είναι μια μεγάλη απογοήτευση. Οι Καναδοί συνάδελφοι μού είπαν χαριτολογώντας ότι στον Καναδά δεν υπάρχει τόσο μεγάλο φύλλο που να μπορεί να καλύψει την αποτυχία του G8…"

«Η Greenpeace δεν μπορεί παρά να βάλει κακό βαθμό στους ηγέτες της ομάδας G8, οι οποίοι δεν έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του κλίματος», υπογράμμισε σε ανακοίνωσή του ο Κούμι Ναϊντού, διευθυντής της Greenpeace International. «Ενώ περιμένουμε από το G20 να προτείνει τις λεπτομέρειες για τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα, το G8 ανακοινώνει νέες επιδοτήσεις που έχουν στόχο να υποστηρίξουν τις βρόμικες ενέργειες», πρόσθεσε.

Για τον Γιγιόμ Γκρόσο, μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam, που μάχεται κατά της φτώχειας, το G8 είναι «απογοητευτικό» στις απαντήσεις που δίνει στα προβλήματα της μητρικής και της παιδικής υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες. «Οι συνεισφορές που υποσχέθηκαν οι ηγέτες των 8 κρατών ανέρχονται σε 5 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ χρειάζονται τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια. Κάθε χρόνο σχεδόν 9 εκατομμύρια παιδιά και 350.000 μητέρες πεθαίνουν επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη», υπενθύμισε.

«Η αποτυχία του G8 να τηρήσει τις υποσχέσεις του κάνει τον κόσμο να αναρωτιέται αν το G8 εξακολουθεί να είναι αξιόπιστο», δήλωσε ο Χένρι Μαλούμο, Αφρικανός εκπρόσωπος της μη κυβερνητικής οργάνωσης ActionAid.

Η Κιμ Κάρστενσεν, της οικολογικής οργάνωσης WWF, σημείωσε τέλος ότι «το ανακοινωθέν του G8 ήταν κάτι που έχουμε ξαναδεί. Η καλή είδηση είναι ότι η κλιματική αλλαγή εξακολουθεί να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, η κακή είναι ότι δεν υπάρχει καμιά νέα δέσμευση για να γίνει αυτό που είναι απαραίτητο», υπογράμμισε.

Για την Σίλα Νιξ της οργάνωσης One, «η δέσμευση της G8 να βοηθήσει τις πιο φτωχές μητέρες και παιδιά είναι μια έντιμη δέσμευση, αλλά είναι επίσης μια ασθενής δέσμευση» δεδομένων των αναγκών.

Σοβαρά επεισόδια

Η σημερινή δεύτερη ημέρα των εργασιών του G20 στο Τορόντο επισκιάζεται από σοβαρά επεισόδια που προκάλεσαν ομάδες κουκουλοφόρων στο κέντρο της πόλης και οι οποίοι κατέστρεψαν βιτρίνες καταστημάτων και έβαλαν φωτιά σε αυτοκίνητα. Η αστυνομία αντέδρασε με τη χρήση δακρυγόνων και προχώρησε σε πάνω από 500 συλλήψεις. "Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε δει τόση εγκληματικότητα, τέτοιο βανδαλισμό και καταστροφή στους δρόμους της πόλης μας", δήλωσε ο αρχηγός της αστυνομίας του Τορόντο Μπιλ Μπλερ, ο οποίος παραδέχθηκε ότι η αστυνομία δυσκολεύθηκε αρκετά για να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο.

Από την πλευρά των διοργανωτών των διαδηλώσεων, συνδικαλιστικών οργανώσεων και άλλων φορέων, ειπώθηκε ότι οι πορείες ήταν μαζικές και ειρηνικές ενώ δέχθηκαν επιθέσεις από την αστυνομία η οποία έκανε χρήση και πλαστικών σφαιρών.