Ο Richard N. Haass, πρόεδρος του Council on Foreign Relations, αξιολογεί κατά πόσον η Κίνα γίνεται καλύτερα κατανοητή σήμερα ως μια ισχυρή χώρα με ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον ή ως χώρα που αντιμετωπίζει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα και αβέβαιες τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ - Για οποιονδήποτε σε ηλικία άνω των 60 ετών που παρακολουθεί τις παγκόσμιες υποθέσεις, ο όρος «δύο Κίνες», ανταποκρίνεται στο μετά το 1949 ανταγωνισμό για τη διπλωματική αναγνώριση που διεξαγόταν από την ηπειρωτική ("Κόκκινη") Κίνα και την Ταϊβάν, ή, πιο επίσημα, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και τη Δημοκρατία της Κίνας. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970, ακριβώς κάθε χώρα αντιμετώπιζε το αίτημα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας να είναι η μόνη να αναγνωρισθεί ως η νόμιμη κυρίαρχη κυβέρνηση της Κίνας. Η ηπειρωτική χώρα ήταν απλά πάρα πολύ μεγάλη και πολύ σημαντική οικονομικά και στρατηγικά για να απομονωθεί.
Σήμερα, ένα νέο, αλλά πολύ διαφορετικό ερώτημα για τις "δύο Κίνας" αναδύεται. Περιστρέφεται, όμως, σχετικά με το εάν η Κίνα γίνεται καλύτερα κατανοητή ως μια ισχυρή χώρα, με ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον παρά τις βραχυπρόθεσμες δυσκολίες, είτε ως χώρα που αντιμετωπίζει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα και αβέβαιες μακροπρόθεσμες προοπτικές. Με λίγα λόγια, δύο πολύ διαφορετικές Κίνες μπορεί σήμερα να βλέπουμε. Αλλά ποια θα υπερισχύσει;
Μέχρι πρόσφατα, υπήρχαν ελάχιστοι λόγοι για να τεθεί μια τέτοια ερώτηση. Η οικονομία της Κίνας αυξανόταν με ένα εκπληκτικό μέσο ετήσιο ρυθμό 10% ή περισσότερο για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Η Κίνα είχε ξεπεράσει την Ιαπωνία ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζοι είχαν εισέλθει στην μεσαία τάξη. Το μοντέλο της Κίνας με την αυταρχική αποτελεσματικότητα φάνηκε ελκυστικό σε πολλές άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, ιδιαίτερα στον απόηχο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008, η οποία ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες και επομένως φάνηκε να δυσφημίζει τον αμερικανικού τύπου φιλελεύθερο καπιταλισμό.
Αλλά το ζήτημα του μέλλοντος της Κίνας έχει καταστεί αναπόφευκτο. Επισήμως, η οικονομική ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί σε σχεδόν 7%, αλλά πολλοί πιστεύουν ότι ο πραγματικός αριθμός είναι κάτω από 5%. Η επιβράδυνση δεν θα πρέπει να προκαλέσει καμία έκπληξη. Όλες οι αναπτυσσόμενες οικονομίες βιώνουν κάτι παρόμοιο καθώς μεγαλώνουν και ωριμάζουν. Παρ 'όλα αυτά, η ταχύτητα και ο βαθμός της αλλαγής έχουν βρει τις αρχές της Κίνας απροετοίμαστες, και έχουν τροφοδοτήσει επίσημα φόβους ότι η ανάπτυξη θα υπολείπεται του ποσοστού που απαιτείται για τον εκσυγχρονισμό της χώρας όπως είχε προγραμματιστεί.
Ο συναγερμός της κινεζικής κυβέρνησης για τη δραματικότερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομίας αντικατοπτρίζεται στην αδέξια παρέμβαση της τον Ιούλιο για να παγώσει τις χρηματιστηριακές αγορές στη μέση μιας δραματικής διόρθωσης των τιμών. Η κίνηση αυτή ακολουθήθηκε αυτό το μήνα από την υποτίμηση - έκπληξη του γιουάν, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μετατόπιση από την ανάπτυξη τη βασισμένη στις εξαγωγές δεν λειτουργεί όπως αναμενόταν.
Εν τω μεταξύ, η εκστρατεία κατά της διαφθοράς, που εξαπέλυσε ο Πρόεδρος Xi Jinping, μοιάζει όλο και περισσότερο σαν μια στρατηγική για να εδραιωθεί στην εξουσία, παρά μια προσπάθεια για να μεταρρυθμίσει το κράτος της Κίνας προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας της. Η διαφθορά είναι διάχυτη και η καμπάνια του Xi παραμένει ιδιαίτερα δημοφιλής. Αλλά το κύμα των διώξεων που έχει εξαπολύσει ο Xi συντελεί στην αποθάρρυνση των κινέζων αξιωματούχων από τη λήψη αποφάσεων, εξαιτίας του φόβου τους ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν κάποια ποινική δίωξη στο μέλλον.
Ως αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών, κανείς ακούει πλέον πολύ λιγότερο για το κινεζικό μοντέλο και περισσότερο για την κινεζική πραγματικότητα. Εκτός από την επιβράδυνση της ανάπτυξης, αυτή η πραγματικότητα περιλαμβάνει σοβαρές περιβαλλοντικές ζημίες, ένα αποτέλεσμα δεκαετιών ταχείας ανάπτυξης, που χρησιμοποιούσε τον άνθρακα ως καύσιμο για την εκβιομηχάνιση. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, η ατμοσφαιρική ρύπανση σκοτώνει 1,6 εκατομμύρια Κινέζους ανά έτος!
Η γήρανση του πληθυσμού της Κίνας, μια ακούσια συνέπεια της δρακόντειας πολιτικής του ενός παιδιού, δημιουργεί μια άλλη απειλή για τη μακροπρόθεσμη ευημερία της. Με τον δείκτη εξάρτησης - το ποσοστό των παιδιών και των συνταξιούχων σε σχέση με τους άνδρες και γυναίκες σε ηλικία εργασίας - να αυξάνεται ραγδαία τα επόμενα χρόνια, η οικονομική ανάπτυξη θα παραμείνει υποτονική, ενώ το κόστος υγειονομικής περίθαλψης και συνταξιοδότησης θα βαρύνει όλο και περισσότερο τους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Αυτό που γίνεται ολοένα και πιο προφανές είναι ότι οι ηγέτες της Κίνας θέλουν την οικονομική ανάπτυξη που παράγει ο καπιταλισμός, αλλά χωρίς τις υφέσεις που έρχονται με αυτην. Θέλουν την καινοτομία που μια ανοιχτή κοινωνία δημιουργεί, αλλά χωρίς την πνευματική ελευθερία που την καθορίζει. Κάτι πρέπει να γίνει.
Ορισμένοι παρατηρητές, φοβούμενοι την αύξηση της ισχύος της Κίνας, θα ανασάνουν με ανακούφιση από τις τρέχουσες δυσκολίες της. Αλλά αυτό μπορεί να αποδειχθεί μια κοντόφθαλμη αντίδραση.
Μια αργή ανάπτυξη της Κίνας θα μπορούσε να υπονομεύσει την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη. Η Κίνα θα ήταν λιγότερο πρόθυμος εταίρος στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή. Πιο επικίνδυνο από όλα, μια δοκιμαζόμενη Κίνα θα μπορούσε να μπει στον πειρασμό να στραφεί σε εξωτερικούς τυχοδιωκτισμός ώστε να εξευμενίσει το απογοητευμένο κοινό της από την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και την απουσία πολιτικής ελευθερίας. Πράγματι, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι αρχές κάνουν ακριβώς αυτό στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Ο εθνικισμός θα μπορούσε να γίνει η κύρια πηγή νομιμότητας για ένα κυβερνών κόμμα που δεν μπορεί πλέον να σηματοδοτεί ένα ραγδαία αυξανόμενο βιοτικό επίπεδο.
Αλλά οι μεγαλύτερες πολιτικές επιλογές που η Κίνα πρέπει να κάνει είναι η κυβέρνηση να βρει τη σωστή ισορροπία μεταξύ των κρατικών και κυβερνητικων συμφερόντων και των ατομικών δικαιωμάτων, μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης και της περιβαλλοντικής διαχείρισης, καθώς και μεταξύ του ρόλου των αγορών και του κράτους.
Οι επιλογές που αντιμετωπίζει η Κίνα είναι τόσο δύσκολες όσο είναι και αναπόφευκτες. Σημαντικές κοινωνικές αναταραχές, δεν μπορεί να αποκλειστούν. Η μόνη βεβαιότητα είναι ότι οι επόμενες τρεις δεκαετίες, δεν θα αντικατοπτρίζουν τις τρεις τελευταίες.
Αυτή την εβδομάδα, πολλοί ήθελαν να αποδώσουν το βύθισμα των αγορών στους φόβους της παραπαίουσας ανάπτυξης και των ανισορροπιών στην κινεζική οικονομία. Αν και η κινεζική οικονομία είναι συστημικά σημαντική, ακόμη και μια ακραία επιβράδυνση στην Κίνα δεν θα εκτροχιάσει την παγκόσμια οικονομία. Η αναταραχή στη χρηματιστηριακή αγορά της Κίνας δεν αποτελεί αξιόπιστο όργανο μέτρησης των οικονομικών συνθηκών της χώρας.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου