Περί «αιωνίων» φοιτητών και της «αναβάθμισης» των Πανεπιστημίων

Πολλή συζήτηση έγινε τις τελευταίες ημέρες για την απόφαση του υπουργείου Παιδείας να ενεργοποίηση τη διάταξη  για τη διαγραφή των φοιτητών που παραμένουν στα ΑΕΙ και ΤΕΙ για πολλά χρόνια.

Από την πλευρά της κυβέρνησης αλλά και από τα γνωστά συνοδοιπορούντα και αλαλάζοντα Μέσα Ενημέρωσης – καλύτερα παραπληροφόρησης – αυτή απόφαση συνοδεύτηκε από ισχυρισμούς για την αναβάθμιση της ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης, για αυστηροποίηση των σπουδών, για τους «τεμπέληδες» φοιτητές και με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για όσους αντιδρούν σ’ αυτό το μέτρο, ακόμη και για τους πρυτάνεις των ΑΕΙ.

Πρόκειται σαφώς για έναν ιδιότυπο λαϊκισμό που συμπληρώνει τα νεοφιλελεύθερης επιλογής μέτρα και έχουν έντονα αυταρχικό χαρακτήρα.

Ας αφήσουμε το κοινωνικό πρόβλημα που αφορά άμεσα 180.000 φοιτητές που ανήκουν στην κατηγορία εκείνων που φοιτούν στην ανώτατη εκπαίδευση πριν το 2006 αλλά και τις οικογένειές τους.

Ας αφήσουμε ακόμη ότι με αυτά τα νομοθετήματα και τα αντίστοιχα μέτρα συνδέονται δύο κατεξοχήν «παιδειοκτόνοι» υπουργοί – η Αννούλα Διαμαντοπούλου, που επί υπουργίας της ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος και ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, ο υπουργός των επιστρατεύσεων των καθηγητών και των ποινικών διώξεων σε βάρος αγωνιζόμενων μαθητών.

Και ας έρθουμε να εξηγήσουμε γιατί να είναι λαϊκιστικό και αυταρχικό μέτρο , κενό ουσιαστικού περιεχομένου και αποσκοπεί στο να δείξει στη κοινή γνώμη ότι «κάτι κάνουμε και στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης».

ü  Καταρχάς, το μέτρο λειτουργεί αιφνιδιαστικά και δεν δίνει ένα εύλογο χρονικό διάστημα στους υπόχρεους φοιτητές ώστε να ταχτοποιήσουν τις εκκρεμότητές τους.

ü  Όπως έχει ήδη διατυπωθεί και από την ίδια την πανεπιστημιακή κοινότητα, τους ίδιους τους πρυτάνεις των κορυφαίων ΑΕΙ αλλά και εκπροσώπους των φοιτητών, στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, όπου πολλοί φοιτητές αναγκάζονται να εργάζονται για να συμβάλλουν στα πενιχρά οικονομικά των οικογενειών τους ή μένουν μακριά από τις σχολές τους, επειδή δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα έξοδα διαμονής, το μέτρο αυτό λειτουργεί κατεξοχήν κοινωνικά άδικα και εξοντωτικά.

ü  Άραγε, οι «αιώνιοι φοιτητές» επιβαρύνουν οικονομικά τις σχολές τους; Μα ήδη με την υπάρχουσα νομοθεσία μετά το πέμπτο έτος δεν τους χορηγείται πάσο για τα μέσα συγκοινωνίας, συγγράμματα και κανονικά δεν μπορούν να μένουν στις φοιτητικές εστίες. Συνεπώς, πώς επιβαρύνονται οικονομικά τα ΑΕΙ και ΤΕΙ από αυτούς τους φοιτητές;

ü  Είναι αστείο να μιλάμε για «αναβάθμιση» της Ανώτατης Παιδείας και για οικονομική ανακούφιση των ΑΕΙ και ΤΕΙ, όταν

-          Η χώρα μας έχει καταντήσει να είναι η τελευταία στην ευρωζώνη από την άποψη των δαπανών για την παιδεία και μια από τις τελευταίες ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ;

-          Πολύ περισσότερο, όταν η έρευνα έχει εξοβελιστεί και στραγγαλιστεί στα ανώτατα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

ü  Γιατί  η «εξυγίανση» των ΑΕΙ και ΤΕΙ δεν αρχίζει από τον τρόπο ανάδειξης και προώθησης του διδακτικού προσωπικού – που συνήθως γίνεται μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες και μέσα από ένα δίκτυο συναλλαγής όπου εμπλέκεται και η πολιτική εξουσία;

  Καθώς και μέσα από την επανεξέταση του προγράμματος σπουδών το οποίο, συνήθως πάλι, στις περισσότερες σχολές «φορτώνεται» με έναν υπερβολικό όγκο μαθημάτων και ύλης, προκειμένου να «βολευτούν» οι ημέτεροι με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οι φοιτητές  με αμφίβολης χρησιμότητας και σκοπιμότητας μαθήματα, με πολύ χαμηλό επίπεδο και αδιάφορα στην πλειοψηφία τους.

  Αυτό είναι άλλωστε που οδηγεί στο φαινόμενο πολλοί νέοι και αξιόλογοι άνθρωποι που έχουν εισαχθεί ακόμη και σε σχολές με υψηλή ζήτηση να απογοητεύονται, να εκφράζουν διαθέσεις παραίτησης ακόμη και από το πρώτο έτος.

ü  Μα – ισχυρίζονται οι υπέρμαχοι του μέτρου και πολλοί που τους ακολουθούν, όπως μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης – και στα πανεπιστήμια της Ευρώπης υπάρχουν αυστηρά μέτρα και όροι και οι φοιτητές έχουν σαφείς υποχρεώσεις.

    Φυσικά και οι φοιτητές πρέπει να έχουν υποχρεώσεις, ούτε το πανεπιστήμιο να είναι ξέφραγο αμπέλι.

  Μπορούμε, όμως, στα σοβαρά να μιλήσουμε γι’ αυτά τα θέματα, παραγνωρίζοντας:

-          Τις κοινωνικές υποδομές, τα δίκτυα υποστήριξης και τις διευκολύνσεις που παρέχονται στους φοιτητές σε μια σειρά προηγμένες χώρες;

-          Τις υποδομές μέσα στα ίδια τα πανεπιστήμια και τις συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύσσεται το διδακτικό και μορφωτικό έργο;

  Και επειδή – είναι πάγια τακτική των κυβερνώντων και των χειριστών της κοινής γνώμης – να στηρίζονται και να αξιοποιούν την άγνοια ή την ημιμάθεια που διακρίνει μεγάλο μέρος της κοινωνίας, μπορούμε άραγε να αγνοήσουμε ζητήματα, όπως:

-          Τις σαφώς πιο εξελιγμένες και ευέλικτες δομές που υπάρχουν στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε μια σειρά χώρες.

-          Τη δυνατότητα που έχουν οι φοιτητές στη διάρκεια των σπουδών τους να αλλάζουν σχολή, περισσότερο από μία φορές, στο βαθμό που η πρώτη τους επιλογή δεν τους ικανοποιεί.

-          Πόσο αυτό μοιάζει με το δικό μας άκαμπτο, συγκεντρωτικό, μονοδιάστατο και εν τέλει αναχρονιστικό θεσμικό πλαίσιο των ΑΕΙ και ΤΕΙ;

-          Για να μην πάμε στην άλλη όχθη του Ατλαντικού – αλλά και σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης – όπου οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να δομήσουν το βασικό τους πτυχίο αξιοποιώντας μαθήματα και κατευθύνσεις από διαφορετικές σχολές ή αντικείμενα.

  Τι από όλα αυτά – και άλλα πολλά – υπάρχει στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα;

Τι εξυπηρετεί, λοιπόν, αυτό το μέτρο;

ü  Τελικά, την επίδειξη του «ότι κάτι κάνουμε» χωρίς στην ουσία να κάνουμε τίποτα στην ουσία;

ü  Την επίδειξη πυγμής, δύναμης, αυταρχισμού σε μια κοινωνία που αρέσκεται σε μεγάλο βαθμό να παρακολουθεί παθητικά σχεδόν μοιρολατρικά ή και να αισθάνεται ως συνένοχη σε όσα σε βάρος της γίνονται;

ü  Μήπως, τελικά, είναι μια άλλη σκληρή ταξική επιλογή που περιορίζει – ειδικά στην εποχή μας – τη δυνατότητα των νέων ανθρώπων να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον με καλύτερες προϋποθέσεις και δυνατότητες. Ενισχύοντας ένα πολύ πιο κλειστό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης που θα ευνοεί εξ αντικειμένου τους οικονομικά πιο ισχυρούς;

ü  Άλλωστε το ζητούμενο στην Ελλάδα – πειραματόζωο, της ζώνης του μνημονίου και της πλήρους υποτέλειας, είναι να έχουμε μια μάζα φτηνού και πρόχειρου εργατικού δυναμικού των 200 – 300 ευρώ που δεν θα μπορεί να διεκδικεί και κάτι καλύτερο. Όπου, ειδικά οι νέοι, θα είναι οι σύγχρονοι δουλοπάροικοι.

  Έτσι κι αλλιώς τα τέκνα της ολιγαρχίας και της μικρής εκείνης μειοψηφίας των οικονομικά ισχυρών μπορούν να απολαμβάνουν τις σπουδές τους στα  κολέγια με τις υψηλές αμοιβές αλλά και στην τελική τα εύκολα – για να μην πούμε, προπληρωμένα πτυχία.

ü  Ας αναζητήσουμε, τέλος, τη διασύνδεση τέτοιων μέτρων με την βαθμιαία ενίσχυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων και κολεγίων στη χώρα μας αλλά και της εμφάνισης – ήδη υπάρχει βέβαια – σε πολύ μεγαλύτερη έκταση μιας φροντιστηριακής παραπαιδείας για τους φοιτητές των ανώτερων και ανώτατων σχολών.

Και όλα αυτά σε μια εποχή που η κοινωνία μας αιμορραγεί από την έξοδο του πιο ζωντανού κομματιού της, των νέων ανθρώπων, σε άλλες χώρες.

 Μήπως τελικά τέτοιου είδους μέτρα ευνοήσουν ακόμη μεγαλύτερες τάσεις φυγής;

Αυτά για αρχή και θα επανέλθουμε …