Όταν φουντώνει η συζήτηση για επιστροφή στη δραχμή σε συνθήκες υποχώρησης του ευρώ και εντεινόμενης κρίσης στον ευρωπαϊκό Νότο

Μια νέα περίοδος συζητήσεων, εντάσεων και πολεμικής έχει ανοίξει για το ενδεχόμενο – που πολλοί  το προσδιορίζουν όχι και πολύ μακριά – εν μέσω καλοκαιριού και ενώ η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας παραπαίει και ετοιμάζεται να προσφέρει και πάλι «γη και ύδωρ» στους δανειστές και την τρόικα.

Η αντιπαράθεση αυτή έχει «ανάψει» και μέσα στη χώρα αφού ο πρόεδρος του ΣΥΙΖΑ προέβλεψε  ότι «οι ίδιοι άνθρωποι που πρωί, μεσημέρι, βράδυ ορκίζονται στο ευρώ θα είναι αυτοί οι οποίοι σύντομα θα μας παρουσιάσουν την επιστροφή στη δραχμή ως εθνική επιτυχία» εκτιμώντας ότι η «βόμβα» θα σκάσει στα χέρια του Αντώνη Σαμαρά.

Έντονοι φόβοι για την κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ενδεχόμενο να αναγκάσουν την Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ εκφράστηκαν, όμως, στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών την περασμένη Τετάρτη.

Είναι εξόφθαλμο πλέον  ότι το «πρόγραμμα» που έχει επιβληθεί  μέσω του Μνημονίου δεν  «βγαίνει» με τίποτε ενώ και  οι προοπτικές συνολικά για την ευρωζώνη είναι δυσοίωνες. Παράλληλα και η «επιμήκυνση» θα δώσει τη δυνατότητα τα 11,7 δις να εξοικονομηθούν σε τρία ή τέσσερα χρόνια αντί για δυο, πλην όμως ο πυρήνας των πολιτικών του Μνημονίου που οδηγεί στην ύφεση δεν αντιμετωπίζεται.

Συνεπώς, αν δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές με μια πραγματική επαναδιαπραγμάτευση (που έως τώρα δείχνει να έχει εγκαταλειφθεί), απλώς κερδίζεται χρόνος ως προς την κατάρρευση της χώρας.

Πολύ περισσότερο που η ιθύνουσα τάξη της Ευρώπης και του ΔΝΤ συμπεριφέρεται με τρόπο «τιμωρητικό» ως προς την Ελλάδα, ενώ η ελληνική πολιτική τάξη έως τώρα έδειξε ανίκανη να προχωρήσει σε πράξεις ανόρθωσης της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης.

Έτσι, συνεχίζονται οι δηλώσεις πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων όπως και τα δημοσιεύματα στον ευρωπαϊκό τύπο στα οποία παρουσιάζεται η Ελλάδα ως το «μαύρο πρόβατο’ της Ευρώπης ενώ δυναμώνουν και οι φωνές για επικείμενη έξοδό της από το ευρώ.

Φυσικά η … πρωτοκαθεδρία αυτών των δηλώσεων και δημοσιευμάτων εντοπίζεται στη Γερμανία.

Έτσι, είναι γνωστά ήδη τα δημοσιεύματα του Spiegel που κάνουν λόγο ότι το Βερολίνο και η Μέρκελ «χάνουν την υπομονή τους απέναντι στην Ελλάδα» ενώ θεωρούν αδιανόητη τη χορήγηση και τρίτου «πακέτου βοήθειας».  

Ενώ το γερμανικό περιοδικό επικαλούμενο δικές του πηγές ανέφερε ότι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του ΔΝΤ ενημέρωσαν στελέχη της ΕΕ  ότι το ΔΝΤ δεν ήταν πλέον διατεθειμένο να παράσχει πρόσθετα κεφάλαια για να «βοηθήσει» την Ελλάδα.

Πιο «αυστηρός» ο υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης Μέρκελ, Φίλιπ Ρέσλερ, βλέπει ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας του ελληνικού Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων και να παραμείνει στη χώρα της ζώνης του ευρώ. "Είμαι κάτι περισσότερο από σκεπτικιστής," ο Ρέσλερ δήλωσε την Κυριακή σε συνέντευξη στο ARD. Αυτό κατ ά την άποψή του δεν αποτελεί ένα εφιαλτικό σενάριο. "Για μένα, η αποχώρηση της Ελλάδας έχει προ πολλού πάψει να τρομοκρατεί», δήλωσε ο υπουργός.

 Δήλωσε ότι  ήταν περισσότερο από δύσπιστος ότι η Αθήνα θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις, είπε ο Roesler. "Αν δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις η Ελλάδα, τότε δεν μπορούν να υπάρξουν περαιτέρω πληρωμές." Οπότε  η Ελλάδα θα οδηγούνταν σε πτώχευση, και ίσως οι Έλληνες θα ζητήσουν οι ίδιοι να αποσυρθούν στη συνέχεια από αυτό.

Μετά το Σπίγκελ και η γερμανική Σουντόιτσε Τσάιτουνγκ (SZ) υποστηρίζει σήμερα ότι οι σημαντικότεροι χρηματοδότες της Ελλάδας, και κυρίως η Γερμανία, δεν είναι πλέον διατεθειμένοι να στηρίξουν περαιτέρω την Ελλάδα, πέραν των όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί.

Αυτό ισχύει και για το ΔΝΤ, όπως ισχυρίζεται η SZ , κάτι που έγραψε χθες και το Σπίγκελ. Η εφημερίδα κάνει λόγο για μια τρύπα δισεκατομμυρίων στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής που αποδίδεται στο γεγονός ότι πάγωσαν όλες οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των δύο πρόσφατων εκλογικών αναμετρήσεων. Επιπλέον, οι ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας προβλέπεται να αυξηθούν και εξαιτίας του αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης να δοθεί χρονική παράταση για την υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας. Σύμφωνα με το χθεσινό δημοσίευμα του Σπίγκελ, το οποίο επικαλείται εκτιμήσεις της τρόικας, μία παράταση στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων θα ανέβαζε το κόστος της βοήθειας για την Ελλάδα σε ένα ποσό από 10 έως και 50 δισ. ευρώ επιπλέον. Έτσι, τα 130 δισ. που προβλέπει το δεύτερο πακέτο στήριξης της Ελλάδας δεν επαρκούν.

Όπως αναφέρει η εφημερίδα επικαλούμενη κυβερνητικούς κύκλους του Βερολίνου, είναι αδιανόητο να εμφανιστεί εκ νέου η Α. Μέρκελ ενώπιον του κοινοβουλίου και να ζητήσει την έγκριση και τρίτου πακέτου βοήθειας για την Ελλάδα. Εάν απεμπλακεί το ΔΝΤ, δεν θα υπάρξει περαιτέρω χρηματοδότηση της Ελλάδας διαμηνύει σήμερα και ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής της ομάδας Μίχαελ Μάιστερ.

Κατά της διάθεσης περισσότερου χρόνου στην Ελλάδα τάσσεται εν τω μεταξύ εμμέσως πλην σαφώς ο Γερμανός υπ. Οικονομικών Σόιμπλε, καλώντας εκ νέου τη χώρα να τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Σε σημερινή του συνέντευξη στην Μπιλντ λέει ότι εάν υπάρχουν καθυστερήσεις η Ελλάδα θα πρέπει να τις καλύψει. Ο κ. Σόιμπλε δεν θέλησε να κάνει εκτιμήσεις ή προβλέψεις για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, λέγοντας ότι δεν θέλει να προκαταλάβει την έκθεση της τρόικας. Όταν θα είναι έτοιμη, θα συνέλθει, όπως λέει, το Γιούρογκρουπ.

Σύμφωνα πάλι με το Spiegel  «Και ενώ η Τρόικα εξετάζει στην παρούσα φάση κατά πόσον η χώρα ανταποκρίνεται στις μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις, είναι ήδη βέβαιο ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να μειώσει το ύψος του δημοσίου χρέους της χώρας - όπως έχει συμφωνηθεί – μέχρι το 2020, στο 120% περίπου του ΑΕΠ.

Αν η χώρα λάβει περισσότερο χρόνο για την υλοποίηση των στόχων της, τότε θα απαιτηθεί, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Τρόικας, πρόσθετη βοήθεια που θα κυμανθεί μεταξύ 10 και 50 δις. ευρώ. Ωστόσο, πολλές χώρες της Ευρωζώνης δεν είναι πλέον πρόθυμες να επωμιστούν νέα βάρη για την Ελλάδα. Επιπλέον, χώρες σαν την Ολλανδία και τη Φινλανδία έχουν συνδέσει τη βοήθειά τους με τη συμμετοχή του ΔΝΤ».

 Και το περιοδικό συνεχίζει: «Ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από τη νομισματική ένωση θεωρείται στο μεταξύ διαχειρίσιμος στις χώρες της ευρωζώνης. Προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος μετάδοσης σε άλλες χώρες, οι κυβερνήσεις προτίθενται να περιμένουν να τεθεί σε λειτουργία ο νέος μηχανισμός διάσωσης ESM. Αυτό ωστόσο δεν μπορεί να γίνει πριν από την απόφαση του γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου στις 12 Σεπτεμβρίου».

Το ρεπορτάζ καταλήγει με την επισήμανση ότι για να βοηθηθεί η Ελλάδα και να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες του Αυγούστου θα μπορούσε να παρέμβει «για τελευταία φορά η ΕΚΤ» δίνοντας λύση για τα ομόλογα των 3,8 δις που λήγουν τον επόμενο μήνα.

Η Süddeutsche Zeitung,  επίσης,  σχολιάζει τις εξελίξεις στην Ισπανία σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο ως εξής: «Η Ισπανία δεν είναι Ελλάδα. Αυτή ήταν η πρόταση που επιστράτευσαν οι Ισπανοί από τότε που ξέσπασε η ευρωκρίση, σαν ένα ρητό. Με αυτό εννοούσαν πάντα ότι η Ισπανία είναι μία σταθερή χώρα με λειτουργικούς θεσμούς και με ασύγκριτα ισχυρότερη οικονομική βάση. Ειπώθηκε ότι η Ισπανία δεν εξαπατά ούτε τους εταίρους της, ούτε άλλους. Τώρα η κρίση μπαίνει στον πέμπτο χρόνο. Η χώρα πήρε αναρίθμητα μέτρα αναδιάρθρωσης, έκανε περικοπές στον προϋπολογισμό και ανέβασε τους φόρους. Ωστόσο η σύγκριση με την Ελλάδα δε σταματά».

Η εφημερίδα του Μονάχου προσθέτει: «Η Ισπανία δε δίνει στην πραγματικότητα αφορμές για δραματοποίηση, όμως η κοινωνική ειρήνη είναι εύθραυστη. Οι αγανακτισμένοι συμφιλιώθηκαν με τα συνδικάτα. Δε υπάρχει κανένας θεσμός του δημόσιου βίου που να μην έχει πληγεί από ισχυρή κρίση εμπιστοσύνης. Το παλάτι, η πολιτικοί, η οικονομική ελίτ, η δικαιοσύνη, αλλά και τα μέσα ενημέρωσης υπέστησαν δραματική απώλεια κύρους. Η Ισπανία αποταμιεύει και μεταρρυθμίζει όσο ποτέ, ενσωματώνει χρεόφρενα στο σύνταγμα και αναδιαρθρώνει. Ωστόσο η ελπίδα έχει γίνει ένα σπάνιο αγαθό».

Την ίδια ώρα, όμως, που γράφονταν αυτά, το ευρώ έκανε πάλι μια θεαματική βουτιά.

Το ευρώ έπεσε, λοιπόν, στα 94.37 έναντι του γιεν, το χαμηλότερο επίπεδο από το Νοέμβριο του 2000.

"Ο φόβος είναι τώρα ότι,  με δεδομένο  το χρέος της, η Ισπανία μπορεί να χρειαστεί τελικά ένα σχέδιο διάσωσης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης," δήλωσε η Justin Harper της IG Markets στο BBC.

«Αυτό οδηγεί τους επενδυτές μακριά από το ευρώ σε άλλα σχετικά ασφαλέστερα καταφύγια».

Έτσι και η Ισπανία μπορεί να είναι κάτι αντίστοιχο με την Ελλάδα.

Αφού και αυτή χώρα παρά τα αυστηρά  και παρατεταμένα μέτρα λιτότητας  βιώνει μια παρατεταμένη κρίση. Με την ανεργία να ξεπερνά το 25% κάτι που παραπέμπει στα ποσοστά ανεργίας στις ΗΠΑ κατά την περίοδο της Μεγάλης Κρίσης το 1929 -30.

Η πτώση του ευρώ αντανακλά τους φόβους των αγορών ότι οι υπερχρεωμένες περιφερειακές κυβερνήσεις της Ισπανίας θα ωθήσουν τη χώρα σε αναζήτηση μιας πλήρους «εθνικής διάσωσης» και την προσφυγή σε ένα πακέτο βοήθειας αντίστοιχο με το ελληνικό.

Την Παρασκευή, η  Βαλένθια, μία από τις 17 περιφέρειες της χώρας, ζήτησε από την κεντρική κυβέρνηση  μια οικονομική σανίδα σωτηρίας.

Την Κυριακή, μια τοπική εφημερίδα ανέφερε, επίσης, ότι  στη Μούρθια τη τοπική κυβέρνηση, θα ζητήσει βοήθεια για τη χρηματοδότηση μέχρι 300 εκατ. ευρώ.

Ταυτόχρονα , η απόδοση των δεκαετών ομολόγων της Ισπανίας εκτινάχθηκε στο 7,55%!

Την Παρασκευή, η απόδοση των ομολόγων - που σημαίνει ότι το επιτόκιο που η κυβέρνηση θα πρέπει να πληρώσει για να δανειστεί νέα χρηματικά ποσά, και δρα ως μέτρο της εμπιστοσύνης των επενδυτών στην φερεγγυότητα της Ισπανίας - ήταν 7,28%.

 Αντίστοιχα, το κόστος δανεισμού από τα δεκαετή ομόλογα της Γερμανίας έχει μειωθεί στο 1,13% (!), αντανακλώντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών στη χώρα, οδηγώντας σε ρεκόρ απόδοσης ανάμεσα στα γερμανικά και ισπανικά ομόλογα.

Υπήρξαν και άλλες  κακές ειδήσεις για την Ισπανία, τη Δευτέρα, όταν η Τράπεζα της Ισπανίας, δήλωσε πως η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε κατά 0,4% στους τρεις μήνες μέχρι το τέλος Ιουνίου.

Η Ισπανία έχει ήδη ζητήσει και έχουν λάβει 100 δισεκατομμύρια ευρώ για τη διάσωση των τραπεζών της, αποφεύγοντας μέχρι στιγμής να ζητήσει το ίδιο είδος των πακέτων διάσωσης όπως  η Ελλάδα, η Δημοκρατία της Ιρλανδίας και η Πορτογαλία.

Όλα αυτά συνθέτουν ένα εκρηκτικό παζλ τόσο για την ελληνική οικονομία όσο και για τις άλλες οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου και ευρύτερα της ευρωζώνης.

Άρα, πρέπει να περιμένουμε σημαντικές εξελίξεις και στο άμεσο μέλλον.