neosmetoikos: Η αγωνία της Νιγηρίας πριν και μετά τον αγώνα

Και εγένετο … νίκη.

Και γκολ και θέαμα και πάθος και χορταστικό ποδόσφαιρο.

Όλα αυτά σ’ ένα. Έναν αγώνα που σίγουρα θα θεωρηθεί ιστορικός, αφού αποτελεί την πρώτη νίκη της Εθνικής μας σε τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου.

Μιλάμε για τη νίκη 2-1 επί της Νιγηρίας.

Διαψεύστηκαν, λοιπόν, οι Κασσάνδρες.

Αρκεί τουλάχιστον τώρα να μην επιστρέψουμε στην αμετροέπεια.

Τα χθεσινά … ρετάλια να γίνουν πάλι οι … εθνικοί ήρωες και άλλα τέτοια τερπνά.

Να χειροκροτήσουμε την Εθνική, να χαρούμε το αποτέλεσμα, όπως και τον επόμενο αγώνα.

Ας μη ξεχάσουμε τελείως και την πραγματικότητα.

Εμείς συνεχίζουμε το οδοιπορικό μας σε χώρες που συμμετέχουν στο Μουντιάλ ή που διασταυρώνονται με την Εθνική μας.

Θα μιλήσουμε λοιπόν λίγο για τη Νιγηρία.

Στο χωριό Otuegwe της Νιγηρίας φτάνει κανείς μετά από μια μακρά πεζοπορία μέσα από φυτείες μανιόκα. Μπροστά του εκτείνεται ένας βάλτος και εκεί κάπου αρχίζει μια τεράστια πετρελαιοκηλίδα που προκαλεί σημαντικές περιβαλλοντικές καταστροφές.

Εκεί κοντά βρίσκονται μερικές εκατοντάδες αγωγοί πετρελαίου ηλικίας 40 ετών και πάνω που διασχίζουν το δέλτα του Νίγηρα. Το αργό αυτό πετρέλαιο θεωρείται ως η καλύτερη ποιότητα στον κόσμο αλλά οι αγωγοί που το μεταφέρουν είναι διαβρωμένοι και "ξερνούν" πετρέλαιο εδώ και αρκετούς μήνες.

Δασικές και γεωργικές εκτάσεις καλύπτονται τώρα από τη λάμψη του πετρελαίου. Πηγάδια με πόσιμο νερό έχουν μολυνθεί και οι άνθρωποι που ζουν εκεί έχουν αναστατωθεί ενώ κανείς δεν γνωρίζει την ακριβή ποσότητα που έχει διαρρεύσει.

«Χάσαμε τα δίχτυα, τις καλύβες μας και τα σύνεργα για το ψάρεμα », δήλωσε ο τοπικός ηγέτης στο χωριό Otuegwe σε μια αποστολή από τον ΟΗΕ. "Αυτό είναι το μέρος όπου ψαρεύαμε, καλλιεργούσαμε και εκτρέφαμε τα ζώα μας. Έχουμε χάσει τα δάση μας. Είπαμε στη Shell να σταματήσει τη διαρροή σύντομα, αλλά δεν έκαναν τίποτα για έξι μήνες."

Αυτό ήταν το Δέλτα του Νίγηρα πριν από λίγα χρόνια, όπου, σύμφωνα με ακαδημαϊκούς, συγγραφείς και τις περιβαλλοντικές ομάδες της Νιγηρίας, οι εταιρείες πετρελαίου έχουν ενεργήσει με τέτοια ατιμωρησία και απερισκεψία ώστε μεγάλο μέρος της περιοχής έχει καταστραφεί από τις διαρροές.

Εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι έχει χυθεί περισσότερο πετρέλαιο στο δέλτα του Νίγηρα από το δίκτυο των τερματικών σταθμών, αγωγών, αντλιοστασίων και τις εξέδρες πετρελαίου κάθε χρόνο από ό, τι έχει χυθεί στον Κόλπο του Μεξικού.

Την περιοχή στην οποία μια μεγάλη οικολογική καταστροφή προκλήθηκε από το πετρέλαιο που διαρρέει από την έκρηξη στην εξέδρα Deepwater Horizon της ΒΡ τον περασμένο μήνα.

Η καταστροφή αυτή, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 11 εργαζόμενους της εξέδρας, έκανε ως πρωτοσέλιδο το γύρο του κόσμου. Αντιθέτως, ελάχιστες πληροφορίες έχουν προκύψει για τη ζημιά που προκάλεσαν οι διαρροές στο Δέλτα του Νίγηρα. Όμως, η καταστροφή εκεί δίνει μια πολύ ακριβή εικόνα για το τίμημα που πρέπει να πληρωθεί για τις γεωτρήσεις πετρελαίου σήμερα.

Την 1η Μαΐου αυτής της χρονιάς ένας σπασμένος αγωγός της ExxonMobil στην πολιτεία της Akwa Ibom συνετέλεσε στο να διαρρεύσουν πάνω από ένα εκατομμύριο γαλόνια στο δέλτα του Νίγηρα για περισσότερο από επτά ημέρες πριν σταματήσει η διαρροή. Οι ντόπιοι διαδήλωσαν κατά της εταιρείας, αλλά λένε ότι δέχθηκαν επίθεση από φρουρούς ασφαλείας. Οι ηγέτες της Κοινότητας ζητούν πάνω από 1 δισεκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση για την καταστροφή που υπέστησαν και την απώλεια των προς το ζην. Λίγοι περιμένουν ότι θα επιτύχουν κάτι. Εν τω μεταξύ, κάθε τόσο παχιές μπάλες πίσσας ξεβράζονται κατά μήκος της ακτής.

Μέσα σε λίγες μέρες από τη διαρροή στο Ibeno, χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου διέρρευσαν ώσπου ο κοντινός αγωγός της Shell Trans Niger δέχθηκε επίθεση από αντάρτες. Λίγες ημέρες μετά από αυτό, μια μεγάλη πετρελαιοκηλίδα βρέθηκε να επιπλέει στη λίμνη Adibawa στην πολιτεία Bayelsa και μια άλλη στο Ogoniland.

«Είμαστε αντιμέτωποι με συνεχείς διαρροές πετρελαίου από τους σκουριασμένους σωλήνες, ορισμένοι εκ των οποίων είναι 40 ετών», δήλωσε ο Bonny Otavie, από τη Bayelsa.

Αυτή η άποψη υποστηρίζεται και από τον Williams Mkpa, αρχηγό της κοινότητας στην Ibeno: «Οι πετρελαϊκές εταιρείες δεν δίνουν καμιά σημασία στην αξία της ζωής μας. Θέλουν το θάνατό μας. Στα προηγούμενα δύο χρόνια, βιώσαμε 10 πετρελαιοκηλίδες και οι ψαράδες δεν μπορούν πλέον να συντηρούν τις οικογένειές τους. Δεν μπορούμε πια να το ανεχτούμε.»

Με 606 πετρελαιοπηγές, το Δέλτα του Νίγηρα προμηθεύει το 40% του συνόλου των εισαγωγών αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ και είναι η παγκόσμια πρωτεύουσα της πετρελαϊκής ρύπανσης. Το προσδόκιμο ζωής στις αγροτικές κοινότητες, που οι μισές δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, έχει μειωθεί σε λίγο περισσότερο από τα 40 χρόνια κατά τις δύο τελευταίες γενιές. Οι ντόπιοι κατηγορούν το πετρέλαιο που μολύνει τη γη τους και δεν μπορούν να πιστέψουν σχεδόν τα μέτρα που έχουν ληφθεί από την BP και την κυβέρνηση των ΗΠΑ στην προσπάθεια να σταματήσει η διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο και για την προστασία της ακτογραμμής της Λουιζιάνας από τη ρύπανση.

"Αν αυτό το ατύχημα στον Κόλπο είχε συμβεί στη Νιγηρία, ούτε η κυβέρνηση ούτε η εταιρεία θα έδινε μεγάλη προσοχή», είπε ο συγγραφέας Ben Ikari, μέλος του λαού των Ογκόνι. "Αυτό το είδος της διαρροής συμβαίνει όλη την ώρα στο Δέλτα».

"Οι εταιρείες πετρελαίου απλώς το αγνοούν. Οι νομοθέτες δεν ενδιαφέρονται και οι άνθρωποι πρέπει να ζουν με τη ρύπανση καθημερινά. Η κατάσταση τώρα είναι χειρότερη από ότι ήταν πριν από 30 χρόνια. Τίποτα δεν αλλάζει. Όταν βλέπω τις προσπάθειες που γίνονται στις ΗΠΑ, αισθάνομαι μια μεγάλη θλίψη για τα διπλά μέτρα και σταθμά. Ό, τι κάνουν στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετικά. "

«Βλέπουμε τις ξέφρενες προσπάθειες για να σταματήσει η διαρροή στις ΗΠΑ", δήλωσε ο Nnimo Bassey, νιγηριανός επικεφαλής των Friends of the Earth International. «Αλλά στη Νιγηρία, οι εταιρείες πετρελαίου αγνοούν σε μεγάλο βαθμό τις διαρροές τους, τις καλύπτουν τους και καταστρέφουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για τη ζωή και το περιβάλλον των ανθρώπων. Η διαρροή του Κόλπου μπορεί να θεωρηθεί ως μεταφορά για το τι συμβαίνει καθημερινά στην πετρελαιοπηγές της Νιγηρίας και άλλα μέρη της Αφρικής.

«Αυτό συνεχίζεται για 50 χρόνια στη Νιγηρία. Οι άνθρωποι εξαρτώνται απόλυτα από το περιβάλλον, για το πόσιμο νερό και τη γεωργία και την αλιεία τους.»

Είναι αδύνατον να γνωρίζουμε πόσο πετρέλαιο χύνεται στο δέλτα του Νίγηρα κάθε χρόνο, καθώς οι εταιρείες και η κυβέρνηση το κρατούν ως απόρρητο στοιχείο. Ωστόσο, δύο μεγάλες ανεξάρτητες έρευνες για τα τελευταία τέσσερα χρόνια υποθέτουν ότι χύνεται στη θάλασσα, στα έλη και στην ξηρά, κάθε χρόνο, ποσότητα αντίστοιχη με αυτή στον Κόλπο του Μεξικού μέχρι στιγμής.

Μια έκθεση που συντάχθηκε από το WWF της Μεγάλης Βρετανίας, την Παγκόσμια Ένωση Προστασίας της Φύσης και εκπροσώπους από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Νιγηρίας, υπολογίζει το 2006 ότι έως και 1,5 εκατομμύρια τόνοι πετρελαίου - περίπου 50 φορές η ρύπανση που προκλήθηκε στην την καταστροφή του δεξαμενόπλοιου Exxon Valdez στην Αλάσκα - έχει χυθεί στο δέλτα κατά την τελευταία πεντηκονταετία. Τελευταία η Διεθνής Αμνηστία υπολόγισε ότι το ισοδύναμο τουλάχιστον 9 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου χύθηκε στην περιοχή και κατηγόρησε τις εταιρείες πετρελαίου για προσβολή και καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Νιγηρίας, υπήρχαν περισσότερες από 7.000 πετρελαιοκηλίδες μεταξύ 1970 και 2000, και υπάρχουν 2.000 επίσημα μεγάλα σημεία διαρροών, πολλά από τα οποία χρονολογούνται εδώ και δεκαετίες, με χιλιάδες μικρότερα ακόμα να περιμένουν να ξεκαθαριστούν. Περισσότεροι από 1.000 περιπτώσεις διαρροής έχουν κατατεθεί εναντίον της Shell και μόνο.

Τον περασμένο μήνα, η Shell κατηγορήθηκε για 14.000 τόνους πετρελαίου που είχαν διαρρεύσει το 2009. Η πλειοψηφία, είπε ότι η εταιρεία, χύθηκε μέσα από δύο περιστατικά - ένα στο οποίο η εταιρεία ισχυρίζεται ότι οι κλέφτες κατέστρεψαν μια κεφαλή στον τομέα του Odidi και ένα άλλο, όπου μαχητές βομβάρδισαν τον αγωγό Trans Escravos.

Η Shell, η οποία συνεργάζεται με την κυβέρνηση της Νιγηρίας στο Δέλτα, υποστηρίζει ότι το 98% του συνόλου των πετρελαιοκηλίδων προκαλούνται από βανδαλισμούς, κλοπές ή δολιοφθορά από μαχητές και μόνον ένα ελάχιστο μέρος από την επιδείνωση των υποδομών.

Οι ισχυρισμοί αυτοί προκαλούν έντονες αντιδράσεις από τις κοινότητες και τις περιβαλλοντικές ομάδες επαγρύπνησης. Κατηγορούν κυρίως τις εταιρείες για το τεράστιο δίκτυο των σκουριασμένων σωλήνων και δεξαμενών αποθήκευσης, τους διαβρωμένους αγωγούς, τα μισοεγκαταλελειμμένα αντλιοστάσια και τα παλιά πηγάδια, καθώς και τα δεξαμενόπλοια και τα πλοία που αδειάζουν τις δεξαμενές τους.

Η κλίμακα της ρύπανσης είναι εντυπωσιακή. Η εθνική υπηρεσία ανίχνευσης διαρροών για το πετρέλαιο (Nosdra) αναφέρει ότι μεταξύ 1976 και 1996, περισσότερα από 2,4 εκατομμύρια βαρέλια μόλυναν το περιβάλλον.

"Οι πετρελαιοκηλίδες και η απόρριψη πετρελαίου στις οδούς είναι εκτεταμένη, συχνά προκαλούν δηλητηρίαση του πόσιμου νερού και καταστροφή της βλάστησης. Τα περιστατικά αυτά έχουν γίνει κοινά λόγω των ελλείψεων της νομοθεσίας και της εφαρμογής της εντός του υφιστάμενου πολιτικού καθεστώτος ", δήλωσε ο εκπρόσωπος της Nosdra.

Η αίσθηση της οργής είναι ευρέως διαδεδομένη. "Υπάρχουν πάνω από 300 διαρροές, μεγάλες και μικρές, κάθε χρόνο", δήλωσε ο Bassey. «Συμβαίνει όλες τις εποχές του χρόνου. Το συνολικό περιβάλλον είναι κατεστραμμένο. Οι πιο πρόσφατες αποκαλύψεις υπογραμμίζουν την τεράστια διαφορά στην αντιμετώπιση των πετρελαιοκηλίδων. Στη Νιγηρία, οι εταιρείες και η κυβέρνηση έχουν έρθει σε συμφωνία να αντιμετωπίζουν τις πετρελαιοκηλίδες και τη ρύπανση σαν τον συνηθισμένο κανόνα.» - Nnimo Bassey, επικεφαλής της Friends of the Earth International

Υπεράνω του νόμου

Τα χειρότερα μπορεί να συμβούν στο άμεσο μέλλον. Ένα στέλεχος της βιομηχανίας,το οποίο ζήτησε να μην κατονομαστεί, δήλωσε: «Οι μεγάλες διαρροές είναι πιθανό να αυξηθούν κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς η βιομηχανία προσπαθεί να εξάγει πετρέλαιο από όλο και πιο μακρινά και δύσκολα εδάφη. Οι μελλοντικές προμήθειες πετρελαίου θα είναι υπεράκτιες, βαθύτερες και σε σημαία πιο δύσκολα για τις εργασίες που απαιτούνται. Αν τα πράγματα πάνε στραβά, θα είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν».

Η Judith Kimerling, καθηγήτρια Νομικής και Πολιτικής Επιστήμης στο City University της Νέας Υόρκης και συγγραφέας του Amazon Crude, ενός βιβλίου για την ανάπτυξη της εξόρυξης πετρελαίου στο Εκουαδόρ, είπε: «διαρροές και εσκεμμένες απορρίψεις συμβαίνουν σε κοιτάσματα πετρελαίου σε όλο τον κόσμο και πολύ λίγοι άνθρωποι φαίνεται να νοιάζονται».

Υπάρχει μια διάχυτη αίσθηση ότι οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες ενεργούν σαν να είναι πέρα από το νόμο. Ο Bassey είπε: « Αυτό, που μπορούμε να συμπεράνουμε από το περιστατικό ρύπανσης στον Κόλπο του Μεξικού, είναι ότι οι εταιρείες πετρελαίου είναι εκτός ελέγχου.»

«Είναι σαφές ότι η ΒΡ έχει παρεμποδίσει μια πιο προοδευτική νομοθεσία, τόσο στις ΗΠΑ όσο και εδώ. Στη Νιγηρία, οι εταιρείες ζουν πάνω από το νόμο. Είναι πλέον σαφές ότι αποτελούν κίνδυνο για τον πλανήτη. Οι κίνδυνοι να συμβεί αυτό ξανά και ξανά είναι υψηλοί. Θα πρέπει να παραπεμφθούν σε διεθνές δικαστήριο για την απονομή της δικαιοσύνης.»

Αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα που μπορούσε να είναι μέσα στις πιο πλούσιες του κόσμου. Όπυ όμως ο πλούτος της λεηλατείται από τις εταιρείες πετρελαίου, από κερδοσκοπικά κυκλώματα. Όπου κυριαρχούν διεφθαρμένα καθεστώτα με συχνά πραξικοπήματα ενώ οι άνθρωποι λιμοκτονούν και ο φυσικός πλούτος καταστρέφεται.

Όπου καθημερινά συντελείται μια ασύλληπτη οικολογική καταστροφή αλλά ο κόσμος ελάχιστα πληροφορείται.