Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων: Η έλλειψη επίσημου συστήματος υποδοχής στα Δωδεκάνησα απαιτεί άμεση λύση -

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων (20 Ιουνίου), οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προειδοποιούν για την επιδεινούμενη κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι νεοεισερχόμενοι πρόσφυγες στα Δωδεκάνησα και στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, όπου εδώ και μήνες παρατηρείται μία άνευ προηγουμένου άφιξη ανθρώπων που προσπαθούν να σωθούν από τον πόλεμο, τη βία και τη φτώχεια.

Από την αρχή του χρόνου, περισσότεροι από 46.000 πρόσφυγες έχουν περάσει στην Ελλάδα από τα θαλάσσια σύνορα, ενώ τα νησιά που έχουν δεχτεί το μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων είναι η Λέσβος, η Χίος, η Κως, η Λέρος και η Σάμος. Στην Κω, όπου οιΓιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες ένα πρόγραμμα παροχής ιατρικής και ανθρωπιστικής βοήθειας, η κατάσταση κρίνεται ιδιαίτερα ανησυχητική, εξαιτίας της παντελούς έλλειψης υπηρεσιών υποδοχής από τις αρχές. Εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες αναγκάζονται να διαμένουν σε ένα εγκαταλελειμμένο και ερειπωμένο ξενοδοχείο, το «Κάπταιν Ηλίας» (Captain Elias), χωρίς ηλεκτρισμό και παροχή οποιασδήποτε βοήθειας και προστασίας.

Αυτή τη στιγμή οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι η μόνη οργάνωση που προσπαθεί να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης στον προσφυγικό καταυλισμό «Κάπταιν Ηλίας», παρέχοντας ταυτόχρονα ιατρική και ψυχοκοινωνική φροντίδα στους ανθρώπους που διαμένουν εκεί. Καμία επίσημη αρχή δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τη διαχείριση του προσφυγικού αυτού καταυλισμού προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των προσφύγων και οι σωστές συνθήκες διαβίωσης. «Οι συνθήκες είναι εντελώς απαράδεκτες. Αυτό το πρώην ξενοδοχείο, που έχει μετατραπεί σε αληθινό προσφυγικό καταυλισμό, είναι βρώμικο, ασφυκτικά γεμάτο από κόσμο και καθόλου ασφαλές. Οι πρόσφυγες που δεν διαθέτουν τα χρήματα για να νοικιάσουν ένα δωμάτιο σε ένα κανονικό ξενοδοχείο, αναγκάζονται να κοιμηθούν όπου βρουν μέσα στο «Κάπταιν Ηλίας», στους διαδρόμους, έξω στον κήπο ή στην ταράτσα. Υπάρχουν μικρά παιδιά που παίζουν ξυπόλυτα δίπλα στα μπάζα και τα σπασμένα τζάμια. Είναι ένα επικίνδυνο μέρος. Κανένας δεν αξίζει να διαμένει σε τόσο άσχημες συνθήκες», αναφέρει οΣτάθης Κυρούσης, Επικεφαλής της Αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.

Εκτός από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, η μόνη βοήθεια στους πρόσφυγες και μετανάστες που καταφθάνουν στα Δωδεκάνησα παρέχεται  από τοπικές ομάδες εθελοντών. Δεν πραγματοποιείται από  καμία επίσημη αρχή διανομή τροφίμων και βασικών ειδών πρώτης ανάγκης, όπως επίσης δεν παρέχεται οποιαδήποτε πληροφορία για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι νεοεισερχόμενοι πρόσφυγες για να πάρουν τα απαιτούμενα έγγραφα από την αστυνομία. Η μόνη πληροφορία που τους δίνεται είναι μία ημερομηνία για να παρουσιαστούν στο αστυνομικό τμήμα και να καταγραφούν. Κατόπιν, εγκαταλείπονται στο «Κάπταιν Ηλίας» χωρίς καμία άλλη υποστήριξη. 

Από την αρχή του χρόνου, περισσότεροι από 14.000 πρόσφυγες έφτασαν στα Δωδεκάνησα από την Τουρκία χρησιμοποιώντας μικρές φουσκωτές βάρκες. Αυτή την περίοδο, καταφτάνουν στην Κω κατά μέσο όρο 150 με 200 άνθρωποι κάθε μέρα. Πάνω από το 90% αυτών των ανθρώπων προέρχονται από εμπόλεμες χώρες όπως η Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και η Σομαλία. Και παρόλο που όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία προσφυγική κρίση, που αναμένεται να επιδεινωθεί καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι περιμένουν να περάσουν στα νησιά από την Τουρκία, δεν υπάρχει καμία προσπάθεια έκτακτης ανταπόκρισης από τις αρχές και δεν έχει ληφθεί κανένα συγκεκριμένο μέτρο. «Δεν θα έπρεπε να παρέχουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και οι ντόπιοι εθελοντές αυτή τη βοήθεια», τονίζει ο Στάθης Κυρούσης και προσθέτει «Η Ελλάδα και η Ευρώπη πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα για τη δημιουργία ενός λειτουργικού συστήματος υποδοχής που να διασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης  και την άμεση ανταπόκριση σε αυτή την επείγουσα κατάσταση».

Σημείωση για τη δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

Από τον Μάρτιο 2015, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα επέστρεψαν στην Κω προκειμένου να παράσχουν ιατρική και ανθρωπιστική βοήθειας, και μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιήσει περισσότερες από 1.500 ιατρικές συνεδρίες, παρέχοντας φροντίδα σε ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις που χρειάζονται παρακολούθηση, λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, δερματικές παθήσεις, πόνο στους μύες και γαστροεντερικές ασθένειες. Με την πλειοψηφία των προσφύγων να κοιμούνται στον προαύλιο χώρο ή μέσα στο πρώην  ξενοδοχείο «Κάπταιν Ηλίας», το οποίο έχει μετατραπεί σε  προσφυγικό καταυλισμό, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διένειμαν περισσότερα από 14.000 είδη πρώτης ανάγκης, όπως κουβέρτες, κιτ προσωπικής υγιεινής και διατροφικά σκευάσματα. Για να βελτιωθούν οι συνθήκες στον καταυλισμό «Κάπταιν Ηλίας», οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εγκατέστησαν παροχές νερού και χημικές τουαλέτες, ενώ φροντίζουν καθημερινά για την καθαριότητα του χώρου. Προκειμένου να παρέχουν βοήθεια σε περισσότερους ανθρώπους, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σύστησαν, από τις 11/6, και μια κινητή ιατρική ομάδα για να επισκέπτεται με βάρκα τα γειτονικά νησιά των Δωδεκανήσων προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες των νεοαφιχθέντων και στα άλλα νησιά.

Σε ένα από τα σημεία εξόδου της χώρας, στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζονται στην περιοχή, βλέπουν καθημερινά έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων που προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, και μέσω της δυτικής βαλκανικής οδού, να φτάσουν στη δυτική και βόρεια Ευρώπη. Εκατοντάδες πρόσφυγες αναγκάζονται να περπατήσουν με τα πόδια για 70 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τα σύνορα, καθώς οι Αρχές έχουν απαγορεύσει την παραμονή των προσφύγων στο Νομό Κιλκίς και την προσέγγιση της περιοχής με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Εν συνεχεία, οι πρόσφυγες κοιμούνται στο ύπαιθρο, ενώ κρύβονται στο δάσος, περιμένοντας να περάσουν στην ΠΓΔΜ. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα με κινητές ομάδες παρέχουν ιατρική φροντίδα στους πρόσφυγες, θεραπεύοντας τα τραύματα που προκαλούνται εξαιτίας του διήμερου επίπονου ταξιδιού με τα πόδια (φουσκάλες, αιμορραγίες κ.α.). Επίσης, οι ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιθάλπουν συνήθως ασθενείς με λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, δερματικές παθήσεις, μυϊκούς πόνους, γαστροεντερικές ασθένειες και τραύματα που προκλήθηκαν από χρήση βίας. Μέχρι την 1η Ιουνίου, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα πραγματοποίησαν, περισσότερες από 1.000 ιατρικές συνεδρίες και διένειμαν 13.500 είδη πρώτης ανάγκης.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο 2014 να λειτουργούν κινητές ιατρικές μονάδες για τους μετανάστες χωρίς έγγραφα, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες στη Σερβία σε διαφορετικές τοποθεσίες- Μπογκοβάτζα (Bogovadja), Σουμπότιτσα (Subotica) κοντά στα ουγγρικά σύνορα και Βελιγράδι. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που είναι καθ’ οδόν προς τη Βόρεια Ευρώπη, αντιμετωπίζει πολύ κακές συνθήκες διαβίωσης, ενώ ταυτόχρονα λαμβάνει πολύ περιορισμένη βοήθεια. Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σερβία παρέχουν επείγουσα ιατρική περίθαλψη και βασικά είδη πρώτης ανάγκης.

Παράλληλα, με τρία διασωστικά πλοία αυτή τη στιγμή, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα πραγματοποιούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, με επίκεντρο την Μάλτα. Από τις αρχές Μαΐου, οι ομάδες της οργάνωσης διέσωσαν περισσότερους από 3.500 ανθρώπους. Ταυτόχρονα παρέχουν ιατρική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη  σε νεοαφιχθέντες πρόσφυγες που φτάνουν στην Σικελία της Ιταλίας.