Μπορεί μια επιστημονική ανακάλυψη να αποτελέσει μια πραγματική επανάσταση; Ορισμένοι προβληματισμοί για το «σωματίδιο του Θεού»

Μπορεί μια επιστημονική ανακάλυψη να αποτελέσει μια πραγματική επανάσταση;

Να επιφέρει σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο σκέψης, στις ιδέες, αλλά και στον τρόπο ζωής μας;

Η ιστορία έχει δείξει ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατό.

Μόνο που για να συνειδητοποιήσουν πλήρως  οι άνθρωποι, η ανθρώπινη κοινωνία τις πλήρεις συνέπειες  ορισμένων καθοριστικών επιστημονικών ανακαλύψεων, χρειάστηκε πολύς καιρός – ορισμένες φορές και σκληροί αγώνες.

  Η ανακοίνωση, λοιπόν, της φράσης  χθες το πρωί στη Γενεύη, στο μικρό, κατάμεστο αμφιθέατρο του CERN από το  γενικό διευθυντή Ραλφ Χόγερ  «Επιτέλους, το ’χουμε!», για τον εντοπισμό του «σωματιδίου του Θεού» ή «μποζονίου Χιγκς» -  ίσως, σηματοδοτεί μια νέα στροφή στην πορεία της επιστημονικής σκέψης με ανυπολόγιστες ακόμη προοπτικές τόσο στο επιστημονικό πεδίο όσο  - κάπως αργότερα – και στο πεδίο των πρακτικών εφαρμογών.

Η κορυφαία ανακάλυψη που επιτεύχθηκε στα εργαστήρια του CERN, μετά από πολύχρονη έρευνα στην οποία συμμετείχαν και τρεις Έλληνες επιστήμονες, αποτέλεσε το επιστέγασμα μιας 45χρονης επίμονης προσπάθειας για να ερμηνευθεί πώς η ύλη αποχτά τη μάζα της.

 Στην ανακοίνωση των ερευνητικών αποτελεσμάτων παρευρέθηκε και ο καθηγητής Πήτερ Χιγκς, από τον οποίο το σωματίδιο πήρε το όνομά του, και ο οποίος δεν μπόρεσε να κρύψει τη συγκίνησή του.

Ο Στίβεν Χόκινγκ χαιρέτισε την ανακοίνωση και δήλωσε στο BBC ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην απονομή του Νόμπελ Φυσικής στον καθηγητή Χιγκς.

Η επιστημονική μάδα του CVS  ανακοίνωσε ότι διαπίστωσε ένα «κτύπημα» στα επιστημονικά της δεδομένα που αντιστοιχούσε σ’ ένα σωματίδιο με βάρος 125,3 γιγαηλεκτροβολτς (GeV) – περίπου 133 φορές βαρύτερο από τα πρωτόνια που βρίσκονται στην καρδιά κάθε ατόμου.

 Οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι με το συνδυασμό δύο συνόλων δεδομένων, πέτυχαν ακριβώς ένα επίπεδο αξιοπιστίας στο  σημείο "πέντε-σίγμα"  -  που αντιστοιχεί σε μια πιθανότητα περίπου στις 3.500.000 ότι το σήμα, που είδαν, θα εμφανιζόταν αν δεν υπήρχε το σωματίδιο Higgs.

Ωστόσο, ο πλήρης συνδυασμός των δεδομένων CMS φέρνει τον αριθμό αυτό στο επίπεδο 4,9 σίγμα - μια πιθανότητα σε ένα-δύο εκατομμύρια.

(Ο αριθμός των sigmas μετρά πόσο απίθανο είναι να θεωρηθεί ένα συγκεκριμένο πειραματικό αποτέλεσμα ως θέμα της τύχης και όχι ότι οφείλεται σε πραγματική δράση και γεγονότα).

Ο καθηγητής Τζο Incandela, εκπρόσωπος για το CMS, ήταν κατηγορηματικός: ". Τα αποτελέσματα είναι προκαταρκτικά, αλλά  το σήμα σίγμα στο επίπεδο πέντε και σε περίπου 125 GeV που διαπιστώσαμε  αποτελούν μια  δραματική εξέλιξη. Αυτό είναι πράγματι ένα νέο σωματίδιο», είπε στη συνάντηση της Γενεύης.

 Η οριστική  επιβεβαίωση ότι αυτό είναι το μποζόνιο Higgs θα αποτελούσε μία από τις μεγαλύτερες επιστημονικές ανακαλύψεις του αιώνα. Το κυνήγι για το μποζόνιο έχει συγκριθεί από μερικούς φυσικούς με το πρόγραμμα Απόλλων, που οδήγησε στη σελήνη το 1960.

Οι επιστήμονες θα πρέπει στη συνέχεια να εκτιμήσουν αν το σωματίδιο που βλέπουν συμπεριφέρεται όπως προβλέπεται η εκδοχή του σωματιδίου Higgs από το Καθιερωμένο Μοντέλο, η τρέχουσα καλύτερη θεωρία για την ερμηνεία της λειτουργίας του Σύμπαντος. Ωστόσο, θα μπορούσε επίσης να είναι κάτι ακόμη πιο «εξωτικό».

Αφού όλη η ύλη που μπορούμε να δούμε φαίνεται να αποτελεί μόλις το 4% του Σύμπαντος, ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από μια μυστηριώδη σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια!

Μια περισσότερη εξωτική εκδοχή του Higgs θα μπορούσε να αποτελέσει τη γέφυρα για την κατανόηση του 96% του Σύμπαντος, που σήμερα παραμένει ακόμη άγνωστο.

"Φθάνουμε στον καμβά δημιουργίας του Σύμπαντος σε ένα επίπεδο που δεν έχουμε φθάσει ποτέ πριν", δήλωσε ο καθηγητής Incandela.

"Είμαστε στα σύνορα σήμερα, στην άκρη μιας νέας έρευνας. Αυτό θα μπορούσε να είναι το ένα μόνο μέρος της ιστορίας που έχει απομείνει, ή θα μπορούσε να ανοίξει μια ολόκληρη νέα σφαίρα ανακαλύψεων".

Γιατί θεωρείται επομένως τόσο σημαντική η ανακάλυψη του σωματιδίου;

Επειδή αποδεικνύει και κυρίως συμπληρώνει την αξιοπιστία μιας θεωρίας της σύγχρονης Φυσικής που ονομάζεται Καθιερωμένο Μοντέλο και η οποία μας βοηθά να ερμηνεύσουμε πράγματα που γίνονται πάνω στη Γη αλλά και πολύ πιο μακριά, στο αχανές Σύμπαν. Το Καθιερωμένο Μοντέλο πρεσβεύει ότι το Σύμπαν αποτελείται από 12 δομικά συστατικά που λέγονται στοιχειώδη σωματίδια και «διοικείται» από τέσσερις κυρίαρχες δυνάμεις. Ομως αυτή η θεωρία, το καλύτερο δηλαδή ερμηνευτικό εργαλείο που έχουμε, δυστυχώς δεν αρκεί για να κατανοήσουμε τα πάντα στο Σύμπαν.

Ποιο είναι το κομμάτι του παζλ που έλειπε από το Καθιερωμένο Μοντέλο και συμπληρώθηκε με τη χθεσινή ανακάλυψη;

Είναι η προέλευση της μάζας. Η μάζα που αποτελεί εμάς τους ίδιους, τα ζώα, τα φυτά, ό,τι πιάνουμε και βλέπουμε στη Γη και στο Σύμπαν. Το σωματίδιο του Χιγκς και το αντίστοιχο ομώνυμο πεδίο που αναφέραμε πιο πάνω μάς εξηγούν πώς τα σωματίδια αποκτούν τη μάζα τους και στη συνέχεια ξεχύνονται στο Σύμπαν κατευθυνόμενα από διάφορες δυνάμεις για να δημιουργήσουν με τη συμπεριφορά τους τον κόσμο. Αν δεν υπήρχε η μάζα όλα τα σωματίδια, από το μικρότερο μέχρι το μεγαλύτερο, θα περιφέρονταν με ταχύτητα του φωτός χωρίς να υπάρχει τίποτα το υλικό, χειροπιαστό στο Σύμπαν.

Ποια πράγματα μπορούμε να καταλάβουμε χρησιμοποιώντας το Καθιερωμένο Μοντέλο;

Το Καθιερωμένο Μοντέλο περιγράφει τον φυσικό κόσμο χρησιμοποιώντας σωματίδια και τέσσερις αλληλεπιδράσεις. Αυτές είναι η βαρύτητα, ο ηλεκτρομαγνητισμός, η ασθενής και η ισχυρή πυρηνική αλληλεπίδραση. Αυτά χρειάζονται όλα κι όλα οι φυσικοί, προκειμένου να εξηγήσουν κάθε φυσικό φαινόμενο πάνω στη Γη, καθώς και τις διεργασίες που συμβαίνουν στον Ήλιο και σε κάθε αστέρα που βλέπουμε στον νυχτερινό ουρανό.

Θα συμπληρώναμε ότι τέτοιου είδους ανακαλύψεις πέρα από το καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον, μπορούν να συμβάλλουν στην πνευματική χειραφέτηση της ανθρωπότητας.

Μόνο που συχνά συναντούν τα δεσμά των προκαταλήψεων, του νεοσκοταδισμού, της προσπάθειας διατήρησης της ιδεολογικής και ψυχολογικής χειραγώγησης από δυνάμεις που επιδιώκουν τον έλεγχο της συνείδησης και της γνώμης των ανθρώπων.

Χαρακτηριστικός είναι ο πόλεμος που είχε ξεσπάσει στις ΗΠΑ εναντίον της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου και η προσπάθεια να εκδιωχθεί από τα σχολεία και την εκπαιδευτική διαδικασία.

Ο δρόμος, λοιπόν, προς το μέλλον και την ουσιαστική απελευθέρωση των ανθρώπων από τα δεσμά της άγνοιας, της προκατάληψης, του φανατισμού, του μυστικισμού – που εν τέλει οδηγούν στη μοιρολατρική αποδοχή της υποταγής τους σε «ανώτερες» δυνάμεις – είναι μακρύς και δύσκολος.

Ωστόσο αυτού του τύπου οι ανακαλύψεις μπορούν να συμβάλλουν σ’ αυτή την πορεία.